Rusya basınında geçen hafta: ‘Tacikistan-Kırgızistan çatışması: Orta Asya’da yeni cephe açma girişimi’

Kırgızistan ve Tacikistan ortasındaki Ankara escort askeri çatışmalar her vakit Ermenistan ve Azerbaycan ortasındaki emsal tırmanışlarla eş vakitli oluyor ve kıymetli milletlerarası toplantılar sırasında gerçekleşiyor Bu Kırgızistan Devlet Ulusal Güvenlik Kurulu GKNB eski görevlilerinden tarihçi Nurlan Dosaliyev in görüşü Geçen yıl çatışmalar KGAÖ nün Duşanbe deki doruğu sırasında meydana gelmişti Bu yıl da Şanghay İşbirliği Örgütü nün Semerkand tepesi devam ederken

Nurlan Dosaliyev e nazaran bu provokasyonların yoğunluğu Ukrayna daki durumla da şaşırtan bir formda korelasyon gösteriyor Dosaliyev şöyle diyor Ukraynalı nazilerin cephedeki durumu ne kadar berbatsa burada Fergan Vadisi hududundaki silahlı provokasyonlar da o kadar ağır

Dosaliyev bu eş zamanlılıkların tesadüf olmadığına çatışmaların direkt doğruya ABD ve onun NATO müttefikleri tarafından örgütlenip körüklendiğine emin

Dosaliyev şöyle diyor

Bu yani kesinlikle burada Orta Asya da ikinci bir cephe açmak onlar için muhakkak ki bir sabit fikir haline gelmiş durumda

Dosaliyev e nazaran Tacikistan Amerikalıların sıkı himayesi altında ve Taliban a karşı uğraşta onların kalesi haline geldi Bunu da Pancer Boğazı nda Ahmad Şah Masud liderliğindeki muhalefetin etnik Taciklerden oluşmasına ve Duşanbe de kendisine hami arayışı içinde olmasına dayandırıyor

Uzman şu görüşü ileri sürüyor

Şu anda Afganistan daki Tacik diasporasının topraklarından çıkarılan pek çok doğal mineral dünya pazarına Duşanbe üzerinden sunuluyor

Dosaliyev 14 18 Eylül deki son provokasyona Afganistan dan etnik Taciklerin de katıldığını bunların bölgeye sevkinin de lakin Amerikan yardımıyla gerçekleştirilebileceğini ileri sürüyor L Stepuşova Pravda.RU, 20 Eylül)

‘ Tacikistan-Kırgızistan çatışması: tahlili neden sıkıntı?’

Tacik Kırgız hududundaki çatışmalar pazartesi günü kesildi taraflar barışın tesisi için bir Ankara escort bayan protokol imzaladılar siviller çatışma bölgesine dönmeye başladılar Lakin aslında toprak sıkıntısı çözümlenmedi

19 Eylül de Kırgızistan da ulusal yas ilan edildi Resmi bilgilere nazaran Kırgızistan da askeri aksiyonlar sırasında 59 kişi öldü 140 kişi yaralandı Tacikistan Dışişleri Bakanlığı da kayıp sayısını 41 olarak duyurdu

Sınır çatışmaları 14 Eylül de başladı Kırgızistan hudut muhafızlarının tezine nazaran Tacikistan hudut muhafızları Batken oblastinde mevcut mutabakatları ihlal ederek yeni noktalar işgal ettikten sonra ateş açıldı Tacikistan ise Tacik hudut birliğine birinci ve sebepsiz ateş açtığını ileri sürdüğü Kırgız hudut muhafızlarını suçladı

16 Eylül de çatışma bölgeyi tehdit eden bir ölçeğe ulaştı Taraflar ağır araçlar hava kuvvetleri ve reaktif çoklu roket sistemleri kullandılar Kırgızistan Batken oblastinde fevkalâde durum ilan etti ve bölgedeki 136 bin kişiyi tahliye etti Tıpkı gün Kırgızistan ve Tacikistan devlet liderleri Sadır Japarov ile Emomali Rahmon Şanghay İşbirliği Örgütü nün Semerkand tepesinde görüştüler ateşkes ve birliklerin çekilmesi konusunda anlaştılar Lakin ateşkes süratle bozuldu Kırgızistan Güvenlik Kurulu Sekreteri Marat İmankulov a nazaran Ateşkes buyruğuna karşın yer yer karşılıklı ateşler ağırlaştı Tacik ordu mensupları amirlerinin buyruklarını dinlemediler

Tacikistan ve Kırgızistan hududunda olaylar devam ediyor Son 20 yıldır 100 den fazla olay tespit edildi Esas neden hudut tespitinin yapılmamış olması Yaklaşık 1000 kilometrelik hududun 300 kilometreden fazlası bilinmeyen Temel sorun Kırgızistan ve Tacikistan ın tartışmalı bölgeleri belirlerken farklı haritaları kullanması Tacik uzmanlar 1924 1929 haritalarını temel alırken Kırgızlar 1958 1959 haritalarını temel alıyor

Sınır tespit süreci 2002 Escort Ankara de başladı fakat çok ağır gidiyor zira uzlaşma bulmak için her teşebbüs iki ülkenin lokal halkı tarafından düşmanca karşılanıyor En problemli hudut bölgelerinden biri Kırgızistan ın güneybatısında başşehrin çok uzağındaki Batken oblasti Bu bölge Özbekistan ve Tacikistan la hudut ve üzerinde bu devletlerin anklavları da bulunuyor Son silahlı çatışma bunlardan ikinci en büyük anklav olan Voruh ta meydana geldi Burada 130 kilometrekarelik bir alanda 35 bin Tacikistan vatandaşı yaşıyor

Sınır tespitinde en büyük zahmet tarafların Tacikistan anakarası ile Voruh u birleştiren yolun kime ilişkin olduğunu kararlaştıramamalarından kaynaklanıyor Erken devir Sovyet haritalarına nazaran bu yol Tacikistan SSC topraklarında görünüyor geç devir haritalara nazaran ise Kırgızistan SSC topraklarında Öteki bir sorun de Leylek rayonundan Batken oblastine erişmek için güneydeki aşılmaz dağlar yüzünden yolun bu kısmından öteki imkân olmaması Bu kısım Tacikistan a verilirse 100 binden çok Kırgızistan vatandaşının anakarayla münasebeti kesilecek A Atasuntsev RBK, 19 Eylül)

‘Esir takasında Suudi Arabistan ın rolü’

Moskova ve Kiev askeri operasyonun başlangıcından beri en büyük esir takasını yaptılar Bir tarafta 55 Rusya askeri işçisi ve Rada eski üyelerinden Viktor Medvedçuk başka taraftan da Azov Taburu kumandanlarının ve Kiev tarafında savaşan yabancıların da olduğu 215 kişi özgür kaldı Bu sonuç iki memleketler arası aktör sayesinde mümkün oldu Çoktandır baş arabulucu rolü oynamaya çalışan Türkiye ve Ukrayna probleminde daha evvel faal bir faaliyeti olmayan Suudi Arabistan

Ukrayna tarafı Rusya dan 215 kişinin özgür bırakıldığını açıkladı Bunlar ortasında Kiev saflarında savaşan 10 yabancı da Ankara bayan escort var Britanyalılar Amerikalılar bir Faslı bir İsveçli ve bir Hırvat Bunlar takas sonucu arabulucu rolü oynayan Suudi Arabistan a hareket ettiler Militanların yakın vakitte ülkelerine dönmeleri bekleniyor Hür bırakılan Ukraynalılar ortasında Mariupol çarpışmalarında yer alan Azov Taburu militanları da var Bu bağlamda muahede koşullarına nazaran Azov un beş önderi askeri harekât bitene kadar Türkiye de kalacaklar

Gazeteciler Erdoğan a Rusya nın şubat ayından beri işgal ettiği toprakları elinde tutmasının mümkün olup olmadığını sorduklarında kararlı bir halde şu yanıtı verdi Hayır kuşkusuz hayır

Erdoğan ın buna emsal telaffuzları Rusya nın siyasetiyle çelişiyormuş üzere görünüyor Lakin Kommersant ın görüştüğü bölge uzmanları şundan emin Türkiye başkanının Rusya ile olduğu üzere Batı ile de kendine has ortak bir lisan bulma imkanına sahip oluşu onu fiilen Ukrayna probleminde yeri doldurulmaz bir müzakereci haline getiriyor

Suudi Arabistan resmi haber ajansı SPA tarafından yayınlanan metinde şöyle deniyor Majesteleri beş ülkeden onlarca tutuklunun esir değişim süreci çerçevesinde özgür bırakılmasında arabulucu olmuştur Daha çarşamba sabahı Muhammed bin Salman ın Ukrayna Devlet Lideri danışmanı ve Yakın Doğu ülkeleriyle ilgilerden sorumlu özel temsilcisi Rustam Umarov u kabul ettiği haberi düşmüştü Görüşme sonucu yayınlanan açıklamada veliaht prensin Ukrayna daki krize siyasi tahlile yönelik bütün milletlerarası eforlara kraliyet tarafından dayanak sunulduğunu teyit ettiği belirtilmişti

Muhammed bin Salman için diplomatik zafer çok değerli çünkü kraliyetteki insan hakları ihlalleri ve keza gazeteci Cemal Kaşıkçı nın öldürülmesine iştirak ettiği kuşkuları yüzünden Batı dünyasından dışlanıyor Bu ortada Suudi Arabistan Escort bayan Ankara veliaht prensinin esir değişimine katkılarında dolayı Britanya Başbakanı Liz Truss ile ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı J Sullivan teşekkürlerini tabir ettiler Hasebiyle Muhammed bin Salman mutabakattan açık bir formda fayda gören taraf oldu K Krivoşeyev M Belenkaya Kommersant, 23 Eylül)

‘Ukrayna ve İsrail ortasında artan yakınlaşma’

Ukrayna idaresi İsrail e Moskova ve Tahran ın askeri teknolojik işbirliğine dair istihbarat bilgilerinin iletilmesi için müracaatta bulundu Batılı yayınların kaynakları Kiev in çatışma bölgelerinde İran üretimi insansız hava araçlarının görüldüğü haberleriyle ilgilendiğini yazdılar Ukrayna resmi vazifelileri İsraillilerle sistemli bir uyum kanalı oluşturmak istediklerini gizlemiyor ve Tahran ın siyasetiyle ilgili olarak İsrail in korkularını paylaştıklarını açıkça gösteriyorlar

Kiev in teklifiyle ilgili Axios portalına konuşan İsrailli kaynaklara nazaran Kiev in en büyük tasası askeri harekât bölgesinde İran üretimi Şahit 136 kamikaze dronlarının kullanıldığıyla ilgili söylentiler Axios Ukraynalı bir vazifelinin şu kelamlarını aktarmış İsrailliler bize bir ölçü istihbarat sundular lakin bize çok daha fazlası gerekli

İsrail e bununla ilgili rica İsrail Dışişleri Bakanlığı Avrupa Asya Dairesi Yöneticisi Simon Galperin in Kiev ziyareti sırasında iletildi Galperin burada Ukrayna nın Yakın Doğu ve Kuzey Afrika özel temsilcisi Maksim Subh ile bir görüşme yaptı Subh görüşmede Yahudi devletiyle Yakın Doğu sorunlarını görüşme istihbarat takası yapma ve hareketleri koordine etme imkânı verecek özel bir kanal kurmayı önerdi Bilinmeyen sözlere karşın bu formatın temel itibariyle yaygın olarak düşünüldüğü üzere ivme kazanmakta olan Moskova ve Tahran ortasındaki askeri teknolojik işbirliği sıkıntısıyla ilgili düşünüldüğünü varsayım etmek güç değil

Subh Bayan escort Ankara görüşmelerde Ukrayna nın da İsrail üzere nükleer muahedesi tekrar tesis edilse bile Tahran a Amerikan yaptırımlarının kaldırılmasına karşı olduğunun altını çizdi Subh a nazaran İslam Cumhuriyeti nin memleketler arası tecritten çıkması yalnızca savunma endüstrisini teşvik eder Ancak bu türlü bir dayanışmanın Yahudi devletinin tavrı açısından bir bedeli var Ukrayna özel temsilcisi tıpkı vakitte Rusya nın özel askeri operasyonuna dair İsraillilerin çok daha net değerlendirmelerde bulunacağı ve Ukrayna yı kesin bir biçimde destekleyeceği umudunu da söz etti Subh ülkesinin İsrail in direkt yahut üçüncü ülkeler üzerinden dolaylı olarak tam teşekküllü askeri yardımını alacağına inandığını da belirtti İ Subbotin Nezavisimaya Gazeta, 22 Eylül)