ABD’de 8 Kasım’da Kongre orta seçimleri yapılacak. Seçimlerde, 435 üyeli Temsilciler Meclisi’nin tamamı Senato’da da 35 koltuğun sahibi belirlenecek. Cumhuriyetçilerin Temsilciler Meclisi’nde çoğunluğu elde etmesi halinde, ABD’nin Ukrayna’ya sağladığı mali yardımın boyutunun tartışma konusu olabileceği belirtiliyor. Anketler, Cumhuriyetçilerin Temsilciler Meclisi’ni alabileceğini, Senato’da ise Demokrat Parti’nin üstünlüğünün süreceğini gösteriyor.
Kongre ülke genelinde uygulanan ulusal maddeleri yapıyor. Temsilciler Meclisi hangi maddelerin oylanacağını belirlerken, Senato bu kanunları veto etme ya da onaylama yetkisine sahip. Senato birebir vakitte lider tarafından yapılan atamaları onaylıyor ve daha nadiren de olsa, lidere karşı soruşturmalar yürütebiliyor.
Amerika’da orta seçimlerdeki kampanya sürecinde iktisat, kürtaj, cürümle gayret, göç üzere iç siyaset bahisleri ön planda. Bununla birlikte seçim sonucu aslında iki yıl boyunca tesirli olacak dış siyasetin şekillendirilmesinde de rol oynuyor. Ağustos ayında yapılan Pew Araştırma Merkezi’nin anketine nazaran, kayıtlı seçmenlerin yüzde 77’si ekonomiyi en değerli bahis olarak belirlerken; yüzde 45’i dış politikayı değerli bir mevzu olarak sayıyor.
BIDEN, MUHAFAZAKAR MADDELERİ ENGELLEYEBİLİR
Ara seçimler sıklıkla liderin iki yıllık performansı konusunda halkın tavrını yansıtıyor ve Beyaz Saray’daki parti genelde sandalye kaybediyor. Bu durum, seçmenler nezdindeki onay oranı geçen ağustostan bu yana yüzde 50’nin altında kalan Lider Biden için bir kaygı kaynağı. Demokratlar, Temsilciler Meclisi ve Senato’daki çoğunluklarını müdafaayı başarabilirse, Biden iklim değişimi, kamusal sıhhat programları, kürtaj hakkının korunması ve ferdî silahlanmanın sıkılaştırılması planlarını uygulamaya devam edebilir.
Cumhuriyetçiler her iki kanatta da üstünlüğü ele geçirirse, Biden’ın planlarını durdurabilir. Bu durumda Cumhuriyetçiler, soruşturma komitelerini de denetim edecek duruma gelebilir ve 6 Ocak 2021’de eski Lider Donald Trump taraftarlarının Kongre saldırısı konusundaki soruşturmayı durdurabilirler. Fakat bu komitenin çalışmalarını yıl sonunda tamamlaması bekleniyor.
Ayrıca, Joe Biden’ın oğlunun Çin’deki iş bağları ve Amerikan askerlerinin Afganistan’dan birdenbire çekilmesi üzere başlıklarda yeni soruşturmalar başlatabilirler. Biden’ın ortalarında ABD Yüksek Mahkemesi’nin de bulunduğu yerlere yeni atamalar yapması zorlaşır. Cumhuriyetçilerin hakimiyeti, Biden’ın dış siyasetine darbe vurabilir. Bilhassa de Ukrayna’ya yardım konusunda. Lider Biden ise buna misilleme olarak veto kartını kullanabilir ve kürtaj, göç ve vergiler üzere başlıklardaki muhafazakar kanunları engelleyebilir. Sonuç ise, bir dahaki başkanlık ya da Kongre seçimine dek sistemin tıkanması olur.
TÜRKİYE’NİN F-35 PROGRAMINDAN ÇIKARILMASI
Öte yandan, ABD Kongresi’nin tavrı Türkiye ile münasebetlerin seyrinde öne çıkan faktörlerden biri. Türkiye’nin Rusya’dan S-400 füze savunma sistemi satın alması sebebiyle F-35 programından çıkarılması ve CAATSA olarak bilinen Amerika’nın Hasımlarıyla Yaptırımlar Yoluyla Uğraş Yasası kapsamında yaptırıma uğrayan birinci NATO üyesi olması bağlara belirleyici olmuştu.
Rusya-Ukrayna savaşı ABD Kongresi’nde her iki siyasi partiyi birleştiren bir husus olmuş, savaşta Türkiye’nin Kiev’e Bayraktar insansız hava araçlarını sağlamasının Kongre’de Türkiye aksisi havayı kırabileceği yorumu öne çıkmıştı.
BIDEN, F-16 SATISIŞAN TAKVİYE VERDİĞİNİ SÖYLEMİŞTİ
VOA Türkçe’nin aktardığına nazaran, ABD-Türkiye münasebetlerinde son periyotta yük kazanan en değerli husus başlığıysa Ankara’nın Washington’dan talep ettiği F-16 uçakları ve modernizasyon kitleri. Taraflar ortasında bu hususta görüşmeler bir müddettir devam ediyor. Lider Joe Biden da Türkiye’ye F-16 satışına dayanak verdiğini söylemişti. Amerika’nın yabancı ülkelere silah satışı Kongre onayına tabi olduğu için bilhassa Senato’da Türkiye konusundaki tavır ehemmiyet taşıyor.
Bazı Kongre üyeleri, 2019 yılında Rus üretimi S-400 füze savunma sistemi satın alarak ABD yaptırımlarına maruz kalan ve bu sebeple F-35 savaş uçağı programından çıkarılan Türkiye’ye aralı yaklaşıyor. New Jersey eyaletini temsil eden Demokrat Senatör Bob Menendez’in bu husustaki olumsuz tavrı dikkat çekiyor. Senato Dış Münasebetler Komitesi Lideri olarak veto yetkisine sahip olduğu için F-16 satışı konusunda anahtarı elinde tutan Demokrat Partili Senatör bahse ait en son yaptığı açıklamada, “Erdoğan bölgedeki saldırganlık kampanyasını durdurana kadar Türkiye’ye F-16 satışına karşı çıkmayı sürdüreceğini” söyledi.
Amerika’da senatörler vazifeye 6 yıllığına seçiliyor. Senatör Bob Menendez de 2018 Kasım ayında seçilip 3 Ocak 2019’da misyona geldiği için, bu yıl 8 Kasım’da yapılacak orta seçimlerde yarışmıyor. Misyon mühleti 2025’te sona erecek olan Menendez önümüzdeki 2 yıl boyunca Senato’da olmaya devam edecek.
BAŞKANLIK SEÇİMLERİNİ NASIL TESİRLER?
Ara seçimler, 2024’te Cumhuriyetçilerin lider adayının kim olacağı konusunda ipucu verebilir. Trump’ın desteklediği adaylar makûs bir performans sergilerse, Cumhuriyetçi Parti’den lider adaylığı için dayanak alması zorlaşır. Florida meskene Teksas’ta Cumhuriyetçi Valiler Ron DeSandis ve Greg Abbot yine seçilmeyi başarırlarsa, Beyaz Saray bahtları olabilir. (DIŞ HABERLER)
