Bu hafta Arap medyasında gündemin en kıymetli bahislerinden biri elbet Türkiye’ydi. Bir yandan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah El Sisi ile el sıkışması ve Suriye Devlet Lideri Beşar Esad ile görüşebileceğini açıklaması, öbür yandan Türkiye’nin Irak Kürdistan Bölgesel İdaresi’ne (IKBY) ve Suriye’nin kuzeyine yönelik başlattığı Pençe Kılıç Operasyonu’nun yankıları Arap basınında geniş yer buldu.
Erdoğan’ın Dünya Kupası’nın açılışı için gittiği Katar’ın başşehri Doha’da Katar Şeyhi’nin aracılık etmesiyle Mısır Cumhurbaşkanı Sisi ile el sıkışması, birçok müellif tarafından devletler ortasındaki bağlarda olağan bir durum olarak değerlendirilirken, kimi muharrirler bu durumu Erdoğan’ın ‘dış siyasetteki pragmatik tutumu’ olarak açıkladı. Türkiye’yi yakından takip eden Lübnanlı akademisyen Muhammed Nureddin ise, Erdoğan’ın 2019 İstanbul seçimlerinden evvel “Ya Binali Yıldırım, ya Sisi” çıkışını hatırlattı.
‘ESAD’IN SESSİZLİĞİ’
Sisi ile el sıkışılmasından sonra Erdoğan’ın görüşme mümkünlüğünü lisana getirdiği Esad’ın hususla ilgili sessizliği ise dikkat çekiyor. İran ve Suriye’ye yakın bir yayın çizgisindeki Rai Al Youm gazetesinin başyazarı Abdulbari Atvan da, haftanın son köşe yazısında bu mevzuya dikkat çekti.
Atvan’a nazaran birtakım iç problemlerden ötürü Erdoğan’ın Mısır ve Suriye ile ilgileri olağanlaştırma konusunda ivedisi var lakin tıpkı durum Suriye ve Mısır için geçerli değil. Atvan, Suriye ve Mısır’ın telâşlı davranmamasını ise ‘haziranda yapılması planlanan seçim sonuçlarını beklemeyi tercih etmiş olabilecekleri’ ihtimaliyle açıklıyor.
‘ŞU AN EN MEMNUNU İMAMOĞLU’
“İstanbul Belediye Lideri Ekrem İmamoğlu şu an tahminen de Türkiye’nin en memnun insanlarından biridir. 31 Mart 2019’da yapılan belediye seçimlerine İstanbul’da muhalefetin adayı olarak girdi. İktidarın adayı ise eski Başbakan Binali Yıldırım’dı. Seçim sonuçları, muhalefet adayının 30 bin oy farkla önde olduğunu gösterdi. Lakin Adalet ve Kalkınma Partisi sonuçları hazmetmedi ve itiraz etmeye karar verdi. Oyların tekrar sayılmasıyla İmamoğlu 13 bin oy farkla tekrar öndeydi. Lakin Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan Türkiye’nin en değerli belediyesini kaybetmeye dayanamadı. Partisi bu kere seçimlerin iptali için başvurdu ve istediğini aldı. Seçimler 23 Haziran 2019’da tekrarlandı ve İmamoğlu bu sefer 800 bin oy farkla kazandı. Bu vesileyle Erdoğan’ın seçmene ‘Abdülfettah El Sisi yahut Binali Yıldırım’ biçimindeki davetini hatırlatmak gerekiyor.
Erdoğan ve Sisi’nin Doha’da el sıkışmasının fotoğraflarının yayınlanmasının akabinde Türkler, ‘Darbeci Sisi, firavundan nasıl dosta dönüştü’ sorusunu sormaya başladılar. Devletler ve başkanlar ortasında siyasette düşmanlıklar ve dostluklar garipsenecek durumlar değil. Siyasette hiçbir şey devamlı değildir. Fakat bu durum Türkiye Cumhurbaşkanı’nın pragmatik olduğunu açıklamak için kâfi değil. Dokuz yılı aşkın bir müddettir devam eden Sisi düşmanlığı, Türkiye’nin bilhassa Doğu Akdeniz’deki çıkarlarına ve Körfez ülkeleriyle bağlarına önemli ziyanlar verdikten sonra bir çırpıda geçiştirilemez. Buradan hareketle Türk muhalefet basını, Adalet ve Kalkınma Partisi başkan ve yetkililerinin geçtiğimiz yıllarda bu bahisle ilgili söylediklerini hatırlatmaya başladı.” (Muhammed Nureddin / Lübnan El Akhbar Gazetesi)
‘MISIR VE SURİYE CUMHURBAŞKANLIĞI SEÇİMİNİ Mİ BEKLİYOR?’
“Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, hafta geçmeden Suriye Devlet Lideri Beşar Esad ile görüşme dileğini lisana getiriyor. Ve Katar’ın başşehri Doha’da Dünya Kupası’nın açılışı sırasında Mısırlı mevkidaşı Sisi ile el sıkışmasının iki ülke ortasındaki alakaların daha da olağanlaşmasına yönelik pratik adımlara dönüşmesini dört gözle bekliyor.
Dikkat cazip olan nokta, gerek Suriye Devlet Lideri ile bir tepede görüşme gerekse de Mısır ile bağların olağanlaştırılması istikametindeki açıklamalar Türkiye tarafından geliyor. Öteki yandan ise Suriye Cumhurbaşkanı Esad sessizliğini korurken, Mısır tarafı da iki ülke ortasındaki münasebetlerin derinliğine vurgu yapan genel açıklamalarla yetiniyor.
Bu husustaki gelişmelere bakarak anlatmaya çalıştığımız konu, kimi iç sorunlardan ötürü Erdoğan’ın komşusu Suriye ve Mısırlı eski hasmıyla bağlantıları olağanlaştırmak konusunda ivedisi var. Lakin Mısır ve Suriye tarafları buna benzeri bir tavır içinde görünmüyor. Tahminen de işi vakte yayarak gelecek haziran ayında yapılması planlanan cumhurbaşkanlığı ve milletvekilliği seçimlerinin sonuçlarını görmek istiyorlar. Çünkü kamuoyu araştırmalarının birden fazla, Türkiye Cumhurbaşkanı ve liderliğini yaptığı Adalet Kalkınma Partisi’nin halk takviyesinde düşüşe geçtiğinden ve altı partiden oluşan muhalefet koalisyonunun iktidara gelme olasılığından bahsediyor.” (Abdulbari Atwan / Rai Al Youm Gazetesi – Başyazar)
(Topun yanında yer alan yazı: Arap Milleti)
‘FUTBOL DİPLOMASİSİNİN BAŞARISI’
“Bütün diplomasi kanallarının başarısız olduğu mevzuda futbol diplomasisi başarılı oldu ve Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah El Sisi ile Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ı birinci kez olmak üzere bir ortaya getirdi.
Katar’da düzenlenen Dünya Kupası’nın resmi açılışının yapıldığı Doha’daki Al-Bayt Stadyumu’nun birinci sırasındaki izleyicilere dikkat edenler, futbolun, bir ortaya gelmesi hayal bile edilemeyen önderleri bir ortaya getirdiğini görmüş oldu.
Diplomasinin bu tipi aslında yeni değildir ve en âlâ örneği 1970’lerin başında Çin ile Amerika Birleşik Devletleri ortasındaki ilgilerin koptuğu vakit yaşanan ping pong yahut masa tenisi diplomasisidir. Sonrasında iki ülke ortasında maçlar yapılmaya başlandı. Bilhassa Japonya’nın Nagoya kentinde düzenlenen 1971 Dünya Masa Tenisi Şampiyonası’nda Amerikalı Glenn Kwan ile Çinli Zhuang Redong ortasındaki maç, eski Dışişleri Bakanı Henry Kissinger’ın himayesinde iki ülke ortasındaki bağlantıların tekrar kurulmasının mihenk taşı olarak kabul edildi.
Ayrıca bölgedeki birçok Arap hükümetinin yapamadığını, Muhammed Salah isimli bir futbol oyuncusunun Mısır’a ve Araplara nasıl yumuşak bir güç sağladığını daha evvel görmüştük.” (İmadeddin Hüseyin / Mısır El Şuruk Gazetesi)
‘TÜRKİYE’DE BULUNAN İHVAN STRATEJİ DEĞİŞTİRİYOR’
“Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah El Sisi ile Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Doha’da 2022 Dünya Kupası’nın açılışında el sıkışmasının ve iki ülke ile ortasındaki bağların derinliğine vurgu yapılmasının akabinde Türkiye’deki İhvan’da bir tedirginlik baş gösterdi.
İhvan başkanları, stratejilerinde bir değişikliğe gidip, dengelerin değişmesiyle ortaya çıkan uzlaşma ve olağanlaşmanın örgüte rastgele bir ziyan vermesini engellemek için harekete geçme kararı aldılar. Al Arbiya’ya bilgi veren kaynaklar, Türkiye’de örgüte bağlı kuruluş ve irtibatlı şirketlerin Türk makamları tarafından dondurulması ve işleyişinin iptal edilmesinin önüne geçmek için isimlerini değiştirmeye başladıklarını belirttiler. Bunların ortasında Yurtdışındaki Mısırlı Medya Mensupları Derneği ve Kerdasa davasında suçlanan Müslüman Kardeşler başkanı Adel Rashed ve Muhammed Nasr al-Din al-Ghazlani tarafından denetim edilen Mısır topluluğu var.
Bunun yanı sıra ‘Rabia Cemiyeti’ üzere İhvan’ı çağrıştıran dernekler ve Mısır’da İhvan idaresinin devrilmesini kınayan ‘Darbeye Karşı Milletvekilleri’ ve ‘Darbe Zıddı Öğrenciler’ üzere oluşumların da isimlerinin değiştirilmesini kararlaştırdılar.
Ayrıca Türkiye’de faaliyet gösteren ve İstanbul’dan yayın yapan tüm Müslüman Kardeşler uydu kanallarında ‘darbe’ teriminin kullanılmasının önlenmesi konusunda anlaştılar.” (Al Arabiya. Net)
