ANKARA – Türk Tabipleri Birliği (TTB) Aile Hekimliği Kolu (AHEK) Orta Anadolu Bölge Toplantısı Eskişehir’de gerçekleştirildi. İstanbul, Ankara, İzmir, Bursa, Urfa, Bilecik, Gaziantep, Balıkesir, Manisa ve Denizli’den aile doktorlarının iştirakiyle 4-5-6 Kasım tarihlerinde yapılan toplantının akabinde sonuç bildirgesi açıklandı.
Eskişehir ve Bilecik’te hizmet veren 22 Aile Sıhhati Merkezi (ASM) ile yaklaşık 70 Aile Sıhhati Ünitesinin ziyaret edilerek hazırlanan raporda, ASM çalışanlarının temel sıkıntıları, muhtaçlıkları, örgütlenme imkanları da değerlendirildi.
‘DÜĞÜN SALONU ALTI, PENCERESİZ ASM’LER VAR’
Sonuç bildirgesine nazaran Eskişehir ve Bilecik vilayet merkezlerinde hizmet veren Aile Sıhhati Merkezleri’nin (ASM) pek birden fazla kamuya ilişkin binalardan oluşmuyor. Kelam konusu binaların sıhhat merkezi olarak inşa edilmediğine ve fiziki yetersizliklerine dikkat çekilen raporda,
“İçerisinin aile tabiplerinin kendi gayretleriyle yalnızca ‘mevzuatta yazılan minimum standartlar’ uygun hale getirilmeye çalışılmış olsa da sıhhat hizmeti vermeye uygun olmayan yetersiz kiralık binalarda hizmet verildiği görülmüştür. Hizmet verilen yerinin hastanın araçla ulaşımına uygun olmadığı, araç park etmeye imkan olmadığı üzere, otoparkın bulunmadığı, önünde oturulacak bekleme alanlarının olmadığı, apartman binalarının dükkânların altında ya da cemevi düğün salonları altında kiralanan havalandırma ve penceresi olmayan ASM’lerin olduğu görülmüştür” denildi.
‘BAKANLIK ASM BİNA GEREKSİNİMİNİN KARŞILANMASI İŞİNİ AİLE TABİPLERİNİN SIRTINA YÜKLEMİŞ’
Kamu binası olmayan birden fazla ASM’ler için aile tabiplerinin kaynak aktardığına vurgu yapılan sonuç bildirgesinde şu noktalara dikkat çekildi:
“Bu binaların birçoklarının tek girişli olduğu, engelli hastaların erişiminde aksaklıklar yaşanabileceği, acil durumlarda binanın boşaltılmasının sorun yaratabileceği, tabiplerin dinlenme odalarının olmadığı üzere hastaların da beklenme alanlarının yetersiz olduğu görüldü. Sıhhat Bakanlığı’nın misyon ve sorumluktan kaçarak ASM bina gereksinimini karşılanması işini aile doktorlarının sırtına yüklediği, aile tabiplerinin birlikte, dayanışma içinde örgütlü davranma eksikliği hem kendilerine manevi ve maddi ziyana uğrattığını maalesef bu durumun olağanlaştırıldığı gözlemlenmiştir.”
‘ASM’LERDE MİSYON YAPAN SIHHAT ÇALIŞANLARI MUTSUZ VE YALNIZ’
İkinci basamakta yaşanan hasta yığılmalarının ASM’lere olan hasta talebini artırdığına işaret edilen sonuç bildirgesinde, basamaklar ortası sevk zincirinin kurulamamasından kaynaklanan meseleler yaşandığı söz edildi.
ASM’lerde vazife yapan aile doktoru ve başka sıhhat çalışanlarının ağır iş yükü, yetersiz fiziki şartlar ve mobbinge varan yönetimsel baskılar altında olduklarına da vurgu yapılırken şu meseleler kayda geçirildi:
“Kendi arlarında bile kâfi bir irtibatın olmadığını, yalnızlaştırıldığı, adeta tüketildiği ve mutsuz oldukları gözlemledik. Hastalık Yönetme Platformu’nun (HYP), ziyaret ettiğimiz ASM’lerde en çok yakınılan mevzular ortasında olduğunu gördük. Birçok aile tabibinin fonksiyonlu olduğuna inanmasa da fiyat yetersizliği sebebiyle HYP yapmaya çalıştıklarını öğrendik. HYP uygulamaların gözetici sıhhat hizmetlerinin temel unsurlarına uymadığını söyleyen bir aile doktoru, ‘’Keşke kâfi seviyede esirgeyici sıhhat hizmeti verebilseydik” dedi. Öteki bir aile doktoru ise ‘Rakamsal değil niteliksel performans olsa, gücümüzü gereksiz işler yerine esirgeyici sıhhat hizmetlerine harcasaydım” tabirlerine yer verdi.”
‘MAAŞ KESİNTİLERİ, SORUŞTURMALAR, CEZALAR’
Bölgede misyon yapan sıhhat çalışanlarının maaş kesintileri, soruşturmalar, verilen ceza puanları sonucu kontrat fesihlerinden şikâyetçi oldukları belirtilen sonuç bildirgesinde, “Üstelik uzun mühlet iki üniteye hizmet veren arkadaşlarımıza mobbing seviyesinde esnek mesai kontrolleri yapıldığını öğrendik. Ceza puanları, performansa dayalı tek taraflı kontratlı garantisiz çalışma, ASM sıhhat çalışanlarının nitelikli sıhhat hizmeti sunma, âlâ hekimlik yapma isteklerini ve gayretlerini zayıflattığı gözlemlendi. Verilen cezalara yapılan itiraz çoğunlukla kabul edilmiş olsa da yargıya müracaat bürokratik ve nakdî yük getiriyor” tabirlerine yer verildi.
SAĞLIKTA ŞİDDETE TABAN HAZIRLAYAN NEDENLER NELER?
Türkiye’de sıhhat çalışanlarının en büyük meseleleri ortasında gösterilen ‘sağlıkta şiddet’ konusunun da ele alındığı bildirgede, ASM’lerde çalışan sağlıkçılara yönelik şiddete taban hazırlayan nedenler şu biçimde sıralandı:
“ASM’lerin fiziki şartlarının uygunsuzluğu, kışkırtılmış sıhhat hizmeti talebinin artması, itibarsızlaştırma, caydırıcı güvenlik tedbirlerinin alınmaması, şiddete karşı kâfi seviyede yasal düzenlemelerin yapılmaması, esirgeyici hekimlik faaliyetleri kapsamında bulunmayan aslen uzmanlık gerektiren ehliyet, yivsiz av tüfeği, akli meleke raporu, atlet lisansı vb. raporların vermeye zorlanması olarak belirlendi. Şiddeti azaltmak ismine çalışma planında aile doktorlarının çalışma saatleri içinde 15-20 dakikalık kısa nefeslenme molalarının verilmesi, şiddete maruz kaldığında gerekirse hizmeti durdurması, aile tabibi değiştirilmesi talebinin dikkate alınması üzere teklifler benimsendi.” (DUVAR)
