Didem 31 yaşında, İstanbul’da taban fiyatla geçinmeye çalışan bir bayan. O da, oturduğu konutu satıldığı ya da konut sahibi kirayı birkaç katına çıkarmak istediği için evsiz kalan binlerce bireyden biri. Hem de İstanbul’da ortalama bir mesken kirasının 6 bin ile 10 bin lira ortasında olduğu, enflasyonun ENAG tarafından yüzde 185 olarak açıklandığı bir dönemde…
Didem için kazandığı fiyat ile İstanbul’da yeni bir konut tutmak imkansız. Çünkü emlak piyasası ile ilgili yapılan bir araştırmaya nazaran İstanbul’da konut kiraları son bir yılda yüzde 144, son iki yılda ise yüzde 319 arttı. İstanbul genelinde ortalama kira 10 bin 229 TL oldu. İstanbul’da kiranın 5 bin liranın altına düştüğü yalnızca iki ilçe kaldı, onlar da Silivri ve Çatalca… Didem, üç yıldır Beyoğlu’nda bir ofiste çalışıyor. Birinci başlarda ofisine yakın bir bölgede mesken aradığını fakat uygun fiyata yer bulamadıkça daha geniş bir lokasyonda mesken bakmaya başladığını anlatıyor. Didem de iş yerinden uzaklaştıkça sarfiyatlarına eklenecek yol masrafını düşünüyor ancak bir yandan da önceliği, başını sokacak bir yer bulmak olduğu için bu durumu ikinci plana atıyor.
‘EV ARKADAŞLIĞINDAN TACİZE…’
Didem, İstanbul’da barınmanın bu kadar sıkıntı olduğu bir periyot yaşamadığını vurguluyor. Aylık karı ile 3 bin liraya kiralık mesken bulsa bile emlakçı komitesi, nakliye fiyatı, depozitosu ve alması gereken mesken eşyaları derken; birinci etapta cebinden çıkması gereken ölçü en az 15 bin lirayı buluyor. Bu nedenle kiralık mesken ilanları yerine kiralık oda ilanlarını araştırmaya başlamış. Bir arkadaşının tavsiyesi ile mesken arkadaşı ilanlarının yayınladığı bir siteye kayıt yapmış. Oda kiralayan kişinin bayan ya da erkek olması ile ilgilenmemiş. Önceliği, bütçesine nazaran ofisine yakın bir bölgede kalacak yer bulmak olmuş. Fakat işler bu noktadan sonra ‘garip’ bir hal almaya başlamış. Bundan sonrasını Didem anlatıyor: “Siteye, oda aradığıma dair ilan verir vermez yaklaşık 50 kişi bildiri attı. Bunların çabucak hepsi erkekti. Birinci başta sorun etmedim zira sahiden kalacak bir yere gereksinimim vardı. Yaklaşık bir ay bu sitede birileriyle yazıştım. Kimileri görüşmeleri telefondan devam ettirmek istedi, kabul ettim.” Didem, bir müddet sonra mesken arkadaşı arama macerasının, tacize evrildiğinden bahsediyor.
‘YATAKTA MI YOKSA BANYODA MI SEVERSİN?’
Didem, konut arkadaşı arayan pek çok erkeğin ortak telaffuzlarına maruz kalmış: “Kadın arkadaşların gelebilir fakat erkek arkadaşlarınız gelemez.” Odasını kiralamak isteyen biriyle yaptığı bir mesajlaşmayı örnek olarak veriyor: “Ben artık onun teklifiyle ilgilenmediğimi söyledim lakin sonraki gün ileti atmaya devam etti. Kahve dolu fincan fotoğrafını ‘benim konutumda her sabah kahve kokusu olur’ notuyla attı. Bir noktadan sonra engelledim. Zira benimle kendince flört ettiğini düşünüyordu. Ben konut arıyorum o flört ediyor, hakikaten çok saçma.”
Didem’in verdiği bir öbür örnek ise çok daha net oluyor: “Beyoğlu etrafında konutu olan biri, odasını bin liraya kiraya verdiğini söyledi. Telefondan konuşmaya başladık zira hem fiyatı uygundu hem de konut hoştu. İlgilendim. Ben ortak hayatla ilgili sorular sorarken o bana ‘yatakta mı seversin, mutfakta mı yoksa banyoda mı’ sorusunu yöneltti. Şaşırdım, anlayamadım birinci başta ne demek istediğini.” Didem konutla ilgili sorular sormaya devam ederken kişi de ağzından baklayı çıkarmış: “Ev arkadaşı olarak başlarız lakin sonra tahminen partner oluruz.”
‘YALNIZLIĞIMI PAYLAŞACAK BAYAN MESKEN ARKADAŞI ARIYORUM’
Didem’in tecrübesini teyit etmek üzere kelamını ettiği internet sitesine üye oldum. Kimliğimi gizleyerek kiralık oda aradığıma dair bir ilan açtım. Birkaç gün sonra denetim ettiğimde, Didem’in bahsettiği üzere yaklaşık 40 kişinin iletisi ile karşılaştım. Bildiri atanların çabucak hepsi erkekti. Meskenle ilgili sorular sorduğum bireylerin birden fazla görüşmeyi telefon aracılığı ile sürdürmek istediğini belirterek irtibat numaralarını verdi. Bunu tercih etmeyerek site üzerinden bağlantısı devam ettirdim. İstanbul’un dört bir yanından konut arkadaşı aradığını belirten erkeklerden bildiri aldım. Bunların bir kısmının niyeti, yalnızca mesken kirasını paylaşmaktı. Bir kısmı ise ‘eğlenceli ve başlarının uyuşacağı’ bir konut arkadaşı aradıklarını belirtiyordu. İlanların birçoklarında konut arkadaşı arayışında ‘kadın’ vurgusu vardı ve bu, bayanların daha ‘temiz ve güvenilir’ olması ile açıklanıyordu. Kimileri da tek başına yaşadığı meskende yalnızlığını paylaşacak bir bayan aradığını açıkça tabir ediyordu. Didem’in karşılaştığı argümanların benzerleri benim de karşıma çıktı: “Erkek arkadaşlarına değil fakat bayan arkadaşlarına konutumun kapısı açık.”
‘İNSANLARIN ÇARESİZLİĞİ SUİSTİMAL EDİLİYOR’
Didem’e nazaran, artan enflasyon ve kiralarla birlikte konut sahipleri, insanların çaresizliğini suistimal etmeye çalışıyor. Didem, siteden mesken arkadaşı bulamayacağını anladığı için bir orta İstanbul’dan taşınmayı, ailesinin yanına dönmeyi düşünmüş. Bu sırada arkadaşları aracılığıyla, ofisine uzak bir noktada odasını kiralayan bir bayanın yanında kendine yer bulmuş; o da altı ay müddetle… Didem’in şimdilik kalacak bir yeri var. Fakat altı ay sonra ne yapacağı konusunda bir fikri yok. Minimum fiyata artırım gelse de koşullarının değişeceğini düşünmüyor. Konut kiralarının artmaya devam edeceğini ve aldığı fiyatın konut bulmasına yetmeyeceğini tabir ediyor.
NOT: Bireylerin istediği üzerine isimler değiştirilmiştir.
