ANKARA –Birleşmiş Milletler (BM) İnsan Hakları Komitesi, Kanun Kararında Kararname (KHK) ile ihraç edilen ve ‘terör örgütü üyeliği’ suçlamasıyla 7 yıl 6 ay mahpus cezasına mahkûm edilen Mukadder Alakuş’un müracaatında karar verdi. Komite, ByLock yüklediği, Bank Asya hesabına para yatırdığı gerekçesiyle Alakuş’a ceza verilmesini ‘Suç ve Cezaların Kanuniliği’ prensibine karşıt olduğuna hükmetti. BM’nin bu kararı Türkçeye çevrildikten sonra Anayasa Mahkemesi’ne sunulacak ve Alakuş’un tahliyesi talep edilecek.
‘KOMİTE AİHM’NİN GİRMEDİĞİ ALANDA DEĞERLİ BİR KARAR VERDİ’
BM İnsan Hakları Komitesi Alakuş kararında ‘Kişi Özgürlüğü ve Güvenliği Hakkı’ ile ‘Adil Yargılanma Hakkı’nın da ihlal edildiğine hükmetti.
BM’ye yapılan müracaat sürecini yürüten insan hakları hukukçusu Kurtuluş Baştimar kararı kıymetlendirdi. Komite’nin, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin bu vakte kadar girmediği alanda son derece değerli bir karar verdiğini söyleyen Baştimar şunları kaydetti:
“BM kararında, ‘ByLock kullanmak, Bank Asya’ya para yatırmak terör örgütü üyeliği kapsamında kıymetlendirilmesi cürüm ve cezada yasallık unsurunun bir ihlalidir’ dedi. Zira o periyot Türk Ceza Kanunu’nun 314’üncü unsurda ByLock indirmek ve Bank Asya’ya para yatırma fiilleri öngörülebilir ve açık bir biçimde terör örgütü üyelik suçlamasının tarifi kapsamında gösterilmemiş. Kararda ‘Yapıldığı vakit hata teşkil etmeyen fiillerden ötürü siz bir kişiyi daha sonrasında cürüm olarak kabul edip cezalandıramazsınız’ denildi. BM kararının en değerli hususu buydu.”
‘AYM’NİN TESİRLİ BİR İÇ HUKUK YOLU OLMADIĞINI İSPATLADIK’
Alakuş’un BM’ye yaptığı müracaata karşılık Türkiye hükümeti de savunma göndermişti. Hükümet, müracaatçı Alakuş’un şimdi Anayasa Mahkemesi’ne (AYM) yaptığı müracaatın sonuçlanmadığını, iç hukuk yollarının tüketilmediğini münasebet göstererek, müracaatın yoldan reddini talep etti.
İnsan hakları hukukçusu Baştimar, hükümetin bu savunmasını “çürüttüklerini” belirterek şunları kaydetti:
“Komiteye Anayasa Mahkemesi’nin geçmişte verdiği kararlara karşın mahallî mahkemelerce uygulanmadığı örnekleri hatırlattık. Biz Anayasa Mahkemesi’nin tesirli bir iç hukuk yolu olmadığını ispatladık. BM İnsan Hakları Komitesi, ‘Mukadder Alakuş müracaatında Anayasa Mahkemesi tüketilmesi mecburî olan tesirli bir iç hukuk yolu değildir’ diyerek bir karar verdi.”
‘TÜRKİYE’YE 180 GÜN MÜDDET VERİLDİ’
Komitenin kararının bağlayıcı olduğunu, ‘Uluslararası Siyasal ve Uygar Haklar Sözleşmesi’nin ilgili hususlarına dayanarak ihlal kararı verildiğini belirten Baştimar, “Bu da anayasamıza nazaran bağlayıcı bir insan hakları sözleşmesi” dedi ve kararın uygulamasına dair kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Türkiye’ye bu ihlallerin giderilmesiyle ilgili 180 gün mühlet verildi. Hükümetin, bu ihlallerin giderip rapor hazırlayıp Birleşmiş Milletler’e göndermesi gerekiyor. İhlaller giderilip rapor hazırlanmazsa bu ihlaller giderilinceye kadar dava açık kalacak. Raportörler görevlendirilip bu davayı yerinde izlemesi ve ihlaller giderilinceye kadar hükümetle görüşmeleri devam edecek. Lakin evvelki öbür kararlarda gereğinin yapıldığını gördük. Bunun da birebiri olacağı kanaatindeyiz.“
‘BM’NİN BU KARARI AİHM’İN KARARLARINI DA ETKİLEYECEK’
OHAL periyodunda yayımlanan KHK’lerle ihraç edilenlerin ve ceza alanların çok sayıdaki belge AİHM şimdi karar vermedi. Komitenin bu kararının AİHM’i etkileyeceğini savunan Baştimar, bunun münasebetini ise şu sözlerle açıkladı:
“AİHM bölgesel mahkeme olduğu için birtakım toplara girmekten kaçıyor. Biz de başından beri bu toplardan kaçmaması gerektiğini göstermeye çalışıyoruz. AİHM’in önündeki belgelerde BM’nin Mukadder Alakuş kararına atıfta bulunarak ihlal kararı vermesi çok yüksek ihtimal. AİHM’in içtihatını incelediğimizde birçok kararında BM kararlarına atıfta bulunarak sonuca vardığını görüyoruz. Cürümde ve cezada yasallık prensibi çerçevesinde BM’nin bu kararı AİHM’in kararlarını da etkileyecek.
‘BİRBİRİNİ BESLEYEN, İÇ HUKUKTA DA TESİR EDECEK KARARLAR’
Türkiye’de kimi lokal mahkemelerin ve Yargıtay’ın kimi kararlarında ‘ByLock kullanımı’nın ve ‘Bank Asya’ya para yatırma’nın tek başına örgüt üyeliği için kâfi olmadığına dönük kararları kayda geçmişti. BM üzere milletlerarası mahkemelerin aldığı kararların kıymetli olduğunu ve kamuoyuna mâl olduğunu belirten Baştimar, “Komitenin kararını hukukçular alıp lokal mahkemelerde savunma yaparken kullanabilecekler. Mukadder Alakuş kararında şunu da gördük. ByLock’u indirmek ve kullanmak tek başına kanıt sayılamaz. İçeriğinin de yazışmalarının da incelenmesi gerekiyor. Bunlar birbirini besleyen ve iç hukukta da tesir edecek kararlar” diye konuştu.
Bu vakte dek BM İnsan Hakları Komitesi’ne 10’a yakın müracaat yaptıklarını, Alakuş kararının akabinde öteki müracaat sonuçlarını da beklediklerini tabir eden Baştimar, “Biz bundan sonra da çok güçlü bir karar daha bekliyoruz. OHAL Komisyonu’yla başlayıp Anayasa Mahkemesi’ne kadar var olan AİHM’in Türkiye’de kurdurduğu bu iç hukuk sistemini tümden etkisiz sayacak bir karar olacak” dedi.
