Dünya gazetesi müellifi Alaattin Aktaş, 2022 Enflasyon Raporunu değerlendirdiği yazısında, Merkez Bankasının temel emelinin fiyat istikrarını sağlamak olduğunu hatırlattı ve “Öngörünüz bu kadar mı kıt, faiz daima indirilirken kurun zıplayacağını, bunun enflasyonu tırmandıracağını göremediniz mi?” tabirlerini kullandı.
Alaattin Aktaş’ın “MB bu başarısızlık için çok uğraş gösteriyor olmalı!” başlıklı yazısının ilgili kısmı şöyle:
“Merkez Bankası dün 2022’nin dördüncü ve son enflasyon raporunu açıkladı. Açıklanan, Merkez Bankası’nın temel emeli olan fiyat istikrarına ait bir rapor muydu, yoksa sanayi üretimiyle, istihdamla, büyümeyle ilgili bir rapor muydu; güya karıştı. Aslında daha dikkatli bakınca pek de karışmadı, enflasyon hani biraz da laf olsun diye bir yerlerde geçti, o kadar.
Zaten enflasyonun adeta geçiştirildiğini somut olarak görüyoruz. Nasıl mı? Bu raporlara enflasyon varsayımları o denli el yordamıyla ve üstünkörü konuluyor ki, kestirimler her bir raporda daima üst taraflı güncelleniyor.
Yılın son raporu dün olduğu üzere her yıl ekim ayının son günlerinde açıklanıyor; yani ayın bitimine iki ay kala. Dördüncü rapora konulan iddiayla sadece iki ay sonrası görülecek, sadece iki ay! Lakin olmuyor! Yıl sonundaki oran bu son kestirimin çok çok üstüne çıkabiliyor.
Örnek mi, geçen yıl… Ekim ayının sonunda yapılan varsayıma nazaran 2021’in enflasyonu yüzde 18.4 bekleniyor. Gerçekleşen oran tam yüzde 36.08. Yani öngörülenin bir kat fazlası.
Ekim sonunda yüzde 18 iddia edip yılı yüzde 36 ile kapatan Merkez Bankası idaresi “Aralık ayındaki o süratli artışı bilemezdik ki” diyebilir mi?
Der demeye de, dememeli!
O vakit sorulur; “Siz nasıl bankacısınız, hele hele Merkez Bankacısınız” diye… “Öngörünüz bu kadar mı kıt, faiz daima indirilirken kurun zıplayacağını, bunun enflasyonu tırmandıracağını göremediniz mi” diye…
İbretlik oranlar!
Geçen yılki durumu aktardım aslında. Bir sefer daha bakalım.
Merkez Bankası 2021’in birinci raporunda yıllık enflasyonu yüzde 9.4 olarak varsayım etmiş. Birinci rapordaki varsayımla son rapordaki varsayım ortasında bir kat fark var, son raporda yüzde 18.4’e gelinmiş; fakat oluşan yıllık oran son iddianın bir kat üstüne çıkarak yüzde 36 olmuş.
Geldik bu yıla. Geçen yılın ocak ayında açıklanan birinci raporda 2022’nin iddiası yüzde 7. Yazıyla yazalım, yüzde yedi! Yanlışlık yok yani! Zira bu yıl birtakım aylar, aylık yüzde 7’leri bile arar hale geldik de, o yüzden vurgulamak istedim.
Hadi diyelim ta geçen yılın başından bu yılın sonunu varsayım sıkıntı. Pekala geçen yılın son raporundaki kestirime ne diyeceğiz?
2021’in ekim ayında yayımlanan raporda bu yılın enflasyonu yüzde 11.8 olarak kestirim ediliyor. Sonra basamak evre artış ve dün açıklanan son varsayım yüzde 65.2. Bu seviyeye nasıl inileceği de malum; yıllık oran kasım sonunda muhtemelen yüzde 85-90 ortasına yükselecek ve geçen yılın aralık ayındaki rekor oran devreden çıkacağı için yüzde 65’lere, tahminen 65-70 ortasına inilecek.
Bir sefer daha söyleyelim; bu seviyelere inilmesi fiyatların aralıkta kasıma nazaran gerilediği manasına gelmeyecek. Yıllık orandaki bu gerileme kullanılacak, “Bakın enflasyon düştü” denilirken fiyatların düştüğü izlenimi uyandırılmak istenecek, bunu da şimdiden bilelim…
Geçen yıl ekim ayındaki son varsayımla gerçekleşen yıllık oran ortasında çok fark vardı. Bu yıl ise dün açıklanan son kestirimle yıllık oran büyük ölçüde örtüşecek.
Bu da biraz evvel belirttiğim üzere geçen yılın aralık ayındaki yüksek oranın nasıl bir baz tesiri doğuracağının çok açık olmasından kaynaklanacak. Hem aslında bu yılın tümüne ait oran konusunda evvelki iddialar öylesine revize edildi ve üst çekildi ki adeta koşar adım yıl sonu oranına gelinmiş oldu.” (YAZININ TAMAMI)
