Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg ile Dışişleri Bakanlığı İstanbul Temsilciliği’nde görüşmesinin akabinde düzenlenen ortak basın toplantısında konuştu.
Anadolu Ajansı’nın haberine nazaran, Rusya’nın Ukrayna’ya saldırısı nedeniyle Karadeniz’den tahıl ihracatı konusunda yaşanan kahrın, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan liderliğinde sarf ettikleri eforlarla tekrar çözüldüğünü söyleyen Çavuşoğlu, “Ama 20 gün sonra bu tahıl muahedesinin tekrar yenilenmesi gerekiyor. 4 aylık bir mutabakattı. Kesintisiz bir formda devam etmesi için Cumhurbaşkanımızın liderliğinde gayretlerimizi sürdürmeye devam edeceğiz” tabirini kullandı.
Mevlüt Çavuşoğlu, tahıl sevkiyatındaki rastgele bir kesintinin bilhassa en az gelişmiş ülkelere nasıl yansıyacağını bildiklerini vurgulayarak, geçen hafta 3 Afrika ülkesini ziyaretinde kelam konusu ülkelerin kesintiler nedeniyle ne kadar huzursuz olduklarını gözlemlediklerini belirtti.
Tahıl muahedesinin kendileri için ne kadar hassas olduğunu şahsen duyduklarını aktaran Çavuşoğlu, tahıl muahedesinin kesintisiz devam etmesi konusunda gayretleri sürdürmeye devam edeceklerinin altını çizdi.
‘FİNLANDİYA VE İSVEÇ MUTABAKATTAKİ ŞİMDİ BÜSBÜTÜN UYGULAMADI’
Finlandiya ve İsveç’in NATO üyeliklerine ait bir soruya cevap veren Mevlüt Çavuşoğlu, Türkiye, Finlandiya ve İsveç tarafından NATO Madrid Tepesi’nde, 28 Haziran’da üçlü muhtıranın imzalandığını hatırlatarak, kelam konusu memorandumda Finlandiya ve İsveç’in NATO’ya tam üyelik için atması gereken adımların yer aldığını belirtti.
Bu mevzuda kimi adımların atıldığını lisana getiren Çavuşoğlu, “İsveç’in Türkiye’ye yönelik silah ambargosunu kaldırması değerli bir adım hatta bir iki şirketimizin müracaatlarını da olumlu değerlendirdiler. Öbür taraftan kanun değişikliğine de gittiler. Ancak şu anda şimdi bu memorandumda olan tüm ögelerin bu iki ülke tarafından büsbütün uygulandığını söylemek mümkün değil” dedi.
Atılan olumlu adımları söylediklerini aktaran Çavuşoğlu, “Genel Sekreter’e olumlu adımları söylüyoruz. Söylemek de durumundayız. Zira bizim kederimiz NATO’ya ziyan vermek ya da NATO’nun genişlemesini engellemek değil. NATO’nun genişlemesine bugüne kadar en güçlü takviye veren ülkelerin başında Türkiye gelir” diye konuştu.
Bakan Çavuşoğlu, her fırsatta NATO’nun genişlemesine verdikleri takviyesi vurguladıklarına dikkati çekerek, gayelerinin Finlandiya ve İsveç’in “terörle uğraşta değerli adımlar atması” olduğunu söz etti.
‘NATO’NUN GÜNDEMİNDE TEHDİTLER VAR’
Stoltenberg ile görüşmelerinde NATO’nun gündemindeki hususları ele aldıklarını aktaran Çavuşoğlu, “Madrid Doruğu çok başarılı bir doruktu. Dorukta alınan kararların takibini yaptık ancak bu kararların takibi, esasen bu ayın sonunda Bükreş’te düzenlenecek NATO Dışişleri Bakanları Toplantısı’nda ele alınacak. Münasebetiyle bu toplantının hazırlıklarını da ele almış olduk” diye konuştu.
NATO Vilnius Tepesi hakkında da Stoltenberg ile görüş alışverişinde bulunduklarını söz eden Çavuşoğlu, şöyle devam etti:
“NATO’nun gündeminde tehditler var. Terörizm, NATO’ya karşı öncelikli tehditlerden biridir. Bununla çaba konusunu da ele aldık. Bu yıl Türkiye’nin NATO’ya iştirakinin, NATO üyeliğinin 70. yıl dönümü. Türkiye her vakit ittifakın sorumluluk sahibi ve öncü üyelerinden birisi olmuştur. Türkiye, ittifak mutabakatı ruhuyla NATO’nun her alandaki uğraşlarına, faaliyetlerine değerli katkılar veriyor.”
‘NATO’NUN CAYDIRICILIĞININ GÜÇLENDİRİLMESİNE TAKVİYE SAĞLAYACAĞIZ’
Rusya’nın Ukrayna’ya saldırısı sonrasında NATO’nun caydırıcılık ve savunma yapılanmasının güçlendirilmesi için ek vereceklerini belirten Çavuşoğlu, “Ukrayna savaşı sonrasında NATO’un savunma ve caydırıcılık yapısının güçlendirilmesi için atılan adımlara da ek dayanak sağlayacağız. Olağan bugün Ukrayna’daki durumu, savaşı da ele aldık. Ukrayna’daki durumu ve bilhassa bunun bölgesel ve global yansımalarını da değerlendirdik. Ukrayna konusundaki ilkesel tavrımız muhakkak. Ukrayna’nın toprak bütünlüğünü, bağımsızlığını ve egemenliğini Türkiye olarak güçlü bir formda destekliyoruz” diye konuştu.
Çavuşoğlu, Ukrayna’daki çatışmaların durdurulması konusunda gayretlerin arttırılması gerektiğine vurgu yaparak, kuralların güç olduğunu lakin diplomasiye fırsat verilmesi gerektiğinin altını çizdi.
‘ESAS OLAN MUHTIRADAKİ ÖGELERİN SOMUT OLARAK UYGULANMASI’
Madrid’deki NATO Doruğu’nda Türkiye ile Finlandiya ve İsveç ortasında üçlü mutabakatın imzalanmasında Jens Stoltenberg’in büyük katkısı olduğunu söyleyen Mevlüt Çavuşoğlu, “Finlandiya ve İsveç makamları üçlü muhtıraya bağlılıklarını lisana getiriyorlar. Temel değerli olan muhtırada yer alan ögelerin somut olarak uygulanması. Evvelki hükümetin çok önemli adım atamayacağını biz biliyorduk lakin İsveç’teki yeni hükümetin daha kararlı olduğunu da görüyoruz” tabirlerini kullandı.
İsveç Başbakanı Ulf Kristersson’un, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın davetlisi olarak gelecek hafta Ankara’ya ziyaret gerçekleştireceği bilgisini paylaşan Çavuşoğlu, “Bu mevzuları kendileriyle görüşme imkanımız olacak. Ayrıyeten üç ülke ortasında kurulan, uzmanlar seviyesinde bir sistem vardı. Birinci toplantı Helsinki’de gerçekleşmişti. Bir sonraki toplantı Stockholm’de gerçekleşecek. O toplantının da atılan ve atılacak adımları gözden geçirme bakımından yararlı olacağını düşünüyorum” dedi.
Görüşmede tahıl mutabakatının tahliline ait neler konuşulduğu ve Ukrayna-Rusya ortasında ateşkes sağlanıp sağlanamayacağına ait sorulara karşılık veren Çavuşoğlu, Rusya’nın tahıl mutabakatındaki iş birliğini askıya aldığını bildirmesinin akabinde tekrar fiyatlarda yüzde 4-5 oranında artış görüldüğünü belirterek, herkesin bu bahiste endişelendiğini söyledi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın, Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin ile telefonda görüştüğünü, Putin’in yapan bir yaklaşım içinde olduğunu gördüklerini belirten Çavuşoğlu, bu süreçte Ukrayna’nın da çok yapan bir yaklaşım içinde olduğunu lisana getirdi.
‘RUSYA’NIN KAYGILARININ 20 GÜN İÇİNDE GİDERİLMESİ GEREKİYOR’
Rusya’nın tahıl muahedesine geri döndüğünü hatırlatan Çavuşoğlu, 20 gün sonra bu mutabakatın tekrar uzatılması gerektiğini vurguladı.
Rusya, Ukrayna, BM ve ABD taraflarıyla da çeşitli görüşmeler yaptıklarını aktaran Çavuşoğlu, Rusya’nın, tahıl ve gübre ihracatıyla ilgili verilen kelamların tutulmasını istediğini tabir etti.
Bu hususta da olumlu gelişmeler olduğunu kaydeden Çavuşoğlu, “Bunları takip edeceğiz. 20 gün içinde bu kaygıları de gidermek lazım. Bu, Rusya’yı desteklemek manasına gelmez. Her şeyden evvel bir mutabakat. Bu mutabakatın yerine getirilmesi gerekiyor” dedi.
Çavuşoğlu, Rusya’nın tahıl ve gübresine en az gelişmiş ülkeler olmak üzere tüm dünyanın muhtaçlığı olduğuna dikkati çekerek, gübre ihracatının gerçekleşmemesi durumunda, yalnızca Afrika’da, tarım üretiminde yüzde 20’lik bir düşüş yaşanabileceğine işaret etti.
Bu nedenle Ukrayna ve Rusya taraflarının tahıl mutabakatını kesintisiz bir biçimde uygulamaya devam etmesi gerektiğini kaydeden Çavuşoğlu, bu bahiste Türkiye’nin, uğraşlarını sürdüreceğini vurguladı.
‘BARIŞ UKRAYNA’NIN TOPRAK BÜTÜNLÜĞÜ ÇERÇEVESİNDE OLMALI’
Çavuşoğlu, Rusya-Ukrayna ortasındaki savaşın uzadıkça daha da karmaşık hale geldiğini belirterek, Rusya-Ukrayna heyetlerinin mart ayında İstanbul’da bir ortaya geldiği zamanki kurallarla şimdiki kuralların çok farklı olduğunu tabir etti.
Savaşın en kısa müddette sonlandırılmasının değerine işaret eden Çavuşoğlu, barışın, Ukrayna’nın toprak bütünlüğü çerçevesinde Ukrayna için adil olması gerektiğini de vurguladı.
– “Bu hususlarda somut adımlar da görmek istiyoruz”
Finlandiya ve İsveç’in, NATO üyeliklerine ait bir soruya cevap veren Çavuşoğlu, “Bu mevzularda (terörle mücadele) somut adımlar da görmek istiyoruz. Şu andaki hükümetin açıklamalarını olumlu bulduğumuzu da söyledik” dedi.
Çavuşoğlu, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın, İsveç Başbakanı Ulf Kristersson ile telefonda da görüştüğünü hatırlatarak, Kristersson’un Türkiye’ye gelmek istediğini söylediğini, Erdoğan’ın da bu ziyaretin gerçekleşmesi için gerekli uyumun sağlanması talimatını verdiğini lisana getirdi.
Kristersson’un, 8 Kasım’da Ankara’da olacağını kaydeden Çavuşoğlu, “Bir sonraki daimi ortak sistemin toplantısı Stockholm’de olacak. Bu toplantılar esasen kritik ve değerli toplantılar olacak. Burada, atılmış adımlar ve bundan sonra atılacak adımlar gözden geçirilecek. Yalnızca silah ambargosunu kaldırmak yetmez. Bunun kalıcı olması lazım. Üye olduktan sonra da bu çeşit geri adımların atılmaması gerekiyor” değerlendirmesinde bulundu.
Çavuşoğlu, “Diğer taraftan bizim hem Meclisimize hem de halkımıza dönüp iki ülkenin somut adım attığını göstermemiz gerekiyor. Bu bakımdan esasen bu takvim de bu iki ülkeye, onların atacakları adımlara bağlı” sözünü kullandı. (HABER MERKEZİ)
