ANKARA – AYM kararına karşın limanların işletme müddetlerinin 49 yıla uzatılmasını ile cemevlerinin elektrik ve su masraflarının karşılanmasını içeren torba kanun teklifi, TBMM, Plan ve Bütçe Komisyonu’nda bugün görüşülmeye başlanacak.
CHP İstanbul Milletvekili İbrahim Kaboğlu, 23 unsurdan oluşan ve 13 kanunda değişiklik öngören teklifi kıymetlendirdi.
‘CEMEVLERİ DÜZENLEMESİ BİR ÇEŞİT YASAL RÜŞVET GİRİŞİMİDİR’
Cemevlerine ait düzenlemeye nazaran Alevi dini inancının “Alevi-Bektaşi kültürü”, cemevlerinin ise “kültürel tesis” olarak nitelendiğini söz eden Kaboğlu,
“Kanun teklifi, Alevi toplumuna cemevleriyle ilgili ekonomik külfetleri devlete yüklerken, karşılığında cemevlerinin ibadethane olarak kabul edilmediğini Alevi topluluğunun sineye çekmesini isteyen bir cins yasal rüşvet girişimidir” dedi.
Teklif unsurunun var olan sorunu çözmeyip, bilakis, onu kanun seviyesinde tescillediğini söyleyen Anayasa Komitesi üyesi İbrahim Kaboğlu, “Devletin Alevi inancı karşısındaki inkârcı tavrını teyit eden kanun teklifinin 8., 15., 16., 17., 18. ve 20. unsurlarının Anayasa’nın 2., 10., 24., 90. ve 136. hususlarına aykırı” olduğunu belirterek şu tespitlerde bulundu:
LAİKLİK UNSURUNA KARŞIT: Alevi inancına sahip şahıslar lehine bir düzenleme getirir üzere yapan teklif unsuru; devletin Sünni inancını Alevi inancının önünde tutma ve Alevi inancını yok sayma tutumunun devamlılığında yer almaktadır. Böylelikle devletin İslam dini dahilinde bir tercihte bulunduğu manasına gelmektedir. Devletin farklı din ve inançlar karşısındaki tarafsızlık yükümlülüğünü ihlal eden teklif hususu, bu prestijle Anayasa’nın 2. unsurundaki laiklik unsuruna alışılmamıştır.
EŞİTLİK PRENSİBİNE UYGUN DEĞİL: Kanun teklifinin cemevlerinin masraflarını karşılamayı, onların ibadethane niteliğini reddederek öngörmesi, eşitlik unsuruna uyulduğunu göstermez. Çünkü böylelikle başta Sünni inancı gelmek üzere öteki birtakım inançları resmi olarak tanıyan devletin Alevi inancını resmi olarak inkâr etmiş olması Anayasa’nın 10. hususunda öngörülen kanun önünde eşitlik unsuruna karşıttır. Öte yandan, kanun teklifinin 16. ve 17. unsurlarında kullanılan “yapabilir” tabiri; vilayet özel yönetimleriyle belediyelerin cemevlerinin üretim, bakım ve tamiratının yapılması konusunda keyfî kararlar alabilmelerini mümkün kılacaktır ve kelam konusu düzenlemelerin ayrımcılığa karşı kâfi teminat sağlamasına manidir.
DİN VE VİCDAN HÜRRİYETİNE ALIŞILMAMIŞ: Alevi mezhebini/dinini/inancını din ve vicdan hürriyeti bağlamında tanımamak manasına gelen teklif hususları, Anayasa’nın din ve vicdan hürriyetine ait 24. unsuruna alışılmamıştır. AİHM, açık biçimde AİHS’nin 9. unsurunun Alevi inancına uygulandığı ortaya koymaktadır. Kanun koyucunun Alevi inancının dinî niteliğini yok sayma ya da reddetme yetkisi yoktur. Bu bahiste niteleme ve kıymetlendirme yapma yetkisi olmayan kanun teklifinin Aleviliği din olarak kabul etmeyip, onun kültürel bir yaklaşım olarak görmesi; kanun teklifinin bir dinî topluluğun üyelerinin din ve vicdan hürriyetlerini kategorik formda inkâr ettiği manasına gelmektedir ve Anayasa’nın 24. hususuna alışılmamıştır.
‘CEMEVLERİ DÜZENLEMESİ ANAYASAYA AYKIRI’
Kaboğlu, teklifin çok taraflı anayasa aykırılıklarından bir başkası olan Anayasa’nın DİB’i düzenleyen 136. unsuruna nazaran DİB’in misyonlarını laiklik prensibi doğrultusunda gerçekleştirmesi unsuruna karşıtlık taşıdığını söyleyerek, şu tabirlere yer verdi:
“Teklifin 20. unsuru, cemevlerinin masraflarının, Diyanet İşleri Başkanlığı’ndan bütçesinden karşılamazken, bu masrafların aslında son derece kısıtlı bir bütçesi olan Kültür ve Turizm Bakanlığı’na karşılatılması, devletin sanat alanına ayırdığı son derece kıt kaynakların din hizmetlerine yönlendirilmesi manasına taşıyacaktır. Böylelikle devletin sanatı ve sanatçıyı muhafazası misyonunu de ihlal etmektedir. Bu prestijle Anayasa’nın 64. unsuruna alışılmamıştır. Aleviliği din/inanç olarak görmeyi reddedip de, folklorik/kültürel bir yere oturtan teklif hususları, AİHM içtihatlarıyla yorumlanan AİHS’nin 9. ve 14. hususlarına de muhalif olduğundan, Anayasa’nın 90. hususuna de alışılmamıştır.”
‘LİMANLARDA ANAYASA OYUNU’
Limanlarının bir kısmının özelleştirilmesine ait düzenlemeye de değinen Kaboğlu, AYM’nin Anayasa’nın 10., 13., ve 48. hususlarına ters olduğuna hükmetmesine rağmen, düzenlemenin daha da vahim birkaç değişiklikle yine getirilmesini eleştirdi. Kaboğlu, Anayasa’yı her fırsata çiğneyen ve tekraren yok sayan Cumhur İttifakı’nın Anayasa oyununun lakin seçimlerle gelecek Millet İttifak’ının iradesinde sonlanacağını söyledi. (DUVAR)
