HDP İktisat ve Tarım Kurulu’ndan Sorumlu Eş Genel Lider Yardımcısı Rıdvan Turan, Meclis’te partisinin Demokratik İktisat Programı’nı açıkladı. Mevcut iktisat siyasetlerinin sermaye birikim rejimi etrafında şekillendiğini belirten Turan, “Alt sınıfın refahını hükümran sınıfın refahına bağlı olarak gören ve onların sermaye birikimi arttığı ölçüde damladığı kadarıyla fakirlerin işe, aşa sahip olabileceğini varsayan bir akıl yürütme kelam konusu” tenkidinde bulundu.
DEMOKRATİK İKTİSAT PROGRAMI
Mezopotamya Haber Ajansı’nda yer alan habere nazaran, HDP’nin halkçı ve demokratik bir iktisat programının toplumun en mağdur kesitlerini öncelediğini belirten Turan, toplumun dezavantajlı kesitlerine insan onuruna yaraşır bir biçimde hayatlarını teminat altına almayı temel aldıklarını söyledi. Turan, halkın önceliklerinin HDP’nin iktisat programının temelini oluşturduğunu belirterek şunları söyledi: “Biz iktisat programımıza ‘Demokratik İktisat Programı’ diyoruz. Programımızın gayesi, tabiattaki hudutlu kaynakların ve varlıkların, gerçek manada aktif ve verimli kullanımını, emekten yana adaletli bir gelir bölüşümünü, toplumsal barışı, tabiat ile uyumlu kalkınma ve büyümeyi, toplumsal cinsiyet eşitliğini ve eşit yurttaşlığın tesisini, çocukların ve engellilerin haklarını muhafazayı temel alır. Program, geniş toplumsal kısımların enflasyon, işsizlik, gelir dağılımı adaletsizliği, yoksulluk, barınma sorunu üzere acil gereksinimlerine tahliller üretirken, öteki yandan bu sıkıntıların bir daha yaşanmaması için kapitalizmin hudutlarını aşan, orta ve uzun vadeli tahlil tekliflerini de sunar.”
ÜÇÜNCÜ YOLUN İKTİSAT PROGRAMI
Demokratik İktisat Programı’nın eşit ve adil paylaşımı gaye aldığını vurgulayan Turan, ekosistemin korunmasının da temel maksatlardan biri olduğunu açıkladı. Turan, kelam konusu programın Üçüncü Yol tarafından kurulan radikal demokrasinin iktisat programı olduğunun altını çizerek şöyle devam etti: “İki farklı ittifak olarak kendisini söz eden güçler, özü itibariyle iktisat programları açısından birbirinden farklı şeyler söylemiyorlar. İktisat programımız, özü itibariyle antikapitalist programıdır. Geçiş programı niteliğinde olan Demokratik İktisat Programı, yaşamakta olduğumuz yakıcı aktüel sıkıntılara, yani yüksek enflasyon, işsizlik, gelir dağılımı adaletsizliği üzere tüm işçilerin, ezilenlerin ve dışlananların faydasına acil tahliller önerme tezine sahiptir.”
AMAÇ: SAVAŞ HARCAMALARININ DURDURULMASI
Kapitalist özel mülkiyetin yerine kolektif mülkiyet biçimini temel aldıklarını tabir eden Turan, “halkın kemer sıkma” siyasetlerine karşı çıktıklarını söyledi. Turan, kelamlarını şöyle sürdürdü: “Program, militarizme ve savaşlara yapılan harcamaların durdurulmasını maksatlar. Özelleştirmelere karşı gerçek manada bir toplumsallaşmayı demokratik kontrolü içeren yine kamulaştırmayı savunur. Enflasyonun temel sebebi, Türkiye’de gerçek bölümün, bankaların, finans kesiminin fevkalâde karlarıdır. Yüksek seviyede ithalata bağlı dış ticaret mantığının ve yanlış faiz siyasetlerinin birer sonucu olarak enflasyonun yükseldiğini görüyoruz. Artık yalnızca bir enflasyondan bahsedemiyoruz, bir hayat maliyeti krizinden bahsediyoruz. Nüfusun yüzde 75’nin minimum fiyat hududunda yaşadığı, açlık hududunun altında fiyat aldığı düşünülürse, nüfusun çok çok büyük bir kısmı; enflasyon, yoksulluk, işsizlik ve barınamama kriziyle karşı karşıya.
ENFLASYONLA MÜCADELE
HDP olarak, iktisat programımızda yer alan acil hareketler planımıza enflasyonu ele almış durumdayız. Bu sebeple öncelikle zorunlu malların fiyatlarının süreksiz olarak dondurulmasını, fiyat denetimlerinin ve piyasa regülasyonlarının yapılması savunuyoruz. Besin, ulaşım, haberleşme üzere dallarda monopollerin sebep olduğu finans spekülasyonu önlemek için, fiyat istikrarını sağlamak için piyasalarda kontrol yapmak için özel komitelerin kurulmasını öneriyoruz. Enflasyonla kesin bir uğraşın özelleştirilmiş olan kamu kaynaklarının tekrar, öbür bir perspektifle kamulaştırılmasından geçtiğini düşünüyoruz. Muhtaçlığı olanların gereksiniminden daha fazla piyasadan mal çekmesi ve böylelikle fiyatların artmasını engellemek için bu alışveriş süreçlerine dijital alışveriş takibi yapılmasını savunuyoruz. Fakir hanelere kesinlikle temel gelir garantisinin uygulamasının başlatılmasından yanayız. Toplumun en fakirleri amaç kitle seçilmek ve bayanlara öncelik verilmek suretiyle, tertipli gelirinin olup olmadığına bakılmaksızın, her haneden 18 yaşını dolmuş en az 1 şahsa, taban fiyatın 3’te 2’si fiyatında bir fiyatı; temel gelir teminatı olarak vermeyi savunuyoruz.
ÇOCUK VE KADIN
Bugünlerde ağır biçimde tartışılan okullarda okul yemeği uygulamasının, bu biçimiyle kâfi olmayacağını, bütün devlet okullarında en az iki öğün sağlıklı besleyici yemeğine kamu tarafından sunulmasını öneriyoruz. Bunun imalatının kooperatifler tarafından yapılmasını, yemek kooperatiflerinde ham maddeyi tarım kooperatiflerinden tedarik etmesini sağlamak suretiyle hem fiyatları düşürmeyi hem de çocuklarımıza, gençlerimize sağlıklı besin ulaştırmayı temel bir misyon olarak görüyoruz. Bayan istihdamındaki cinsiyet temelli ayrımcılığı ortadan kaldıracak olan siyasetleri temel alırken, İstanbul Sözleşmesi’nden çıkma kararının iptal edilmesini ve bu kararların titizlikle uygulanmasını savunuyoruz.
KAMUSAL MÜLKİYET
Ekonomi programımızın temelinde tüm çalışanlara yaşanılabilir bir fiyat sağlamak var. En düşük emekli maaşının taban fiyat seviyesine çekilmesi ve yılda iki kere güncellenmesi Demokratik İktisat Programımızın olmazsa olmazıdır. Güç fiyatlarındaki artışı halka yansıtmayacak halde düşürülmesini ve bu alanların ivedilikle kamulaştırılmasını, bağlantı, besin, sıhhat, ilaç, eğitim üzere stratejik bütün alanlardaki mülkiyet biçiminin kamusal mülkiyete devredilmesini savunuyoruz, suyun herkese muhtaçlığı oranında ve fiyatsız olarak sağlanmasını savunuyoruz.
‘HALKA İSTİHDAM SUNULACAK’
Olağanüstü kar elde eden monopollerin karlarına üst hudut getireceğiz. Çok kredi hacminin daralmasının ve piyasada dolanan enflasyonun en kıymetli sebeplerinden biri olan çok kredi ölçüsünü denetim altında tutacağız. Enflasyonu dizginlemek için kredi akışını sonlandırmaya dönük kredi denetimlerinin hayata geçireceğiz. Şirketlerin borçlanmalarının sonlandırılması konusunda tesirli önlemler alacağız ve anti enflasyonist vergi siyasetleri uygulayacağız. Vergilerin yüzde 70’i fakirlerin cebinden çıkıyor ve bu vergi dolaylı olarak sermayenin cebine giriyor. İşte biz antienfasyonist vergi siyasetleriyle bu denklemi tam aksine çevireceğiz. Gelir vergisi oranları en zenginleri daha fazla vergilendirecek formda dik, artan oranlı olarak tekrar düzenlenecek, en alttaki oranı yüzde 10’a düşürürken, en üstteki oran yüzde 60’a yükseltilecek. Böylelikle vergi toplamanın esasen mantığı değişmiş olacak. Tüm halka istihdam garantileri sunacağız. Küçük ve orta ölçekli işletmeleri, kobileri desteklemek suretiyle ki onların emekçi hakları ve sendikal hakları muhafazaları temelinde, bunların desteklemek suretiyle istihdam garantilerini sağlayacağız. Büyük çapta kamusal yatırımlar yapacağız. Bunların yaptığı üzere yol, tünel köprü biçiminde değil, halkla yararlı olan tıpkı vakitte ekolojiyle uyumlu olan tarım, güç, toplumsal konut, eğitim, sıhhat üzere topluma faydalı işlerde, bunun üzere kesimlerde büyük ölçekli kamusal yatırımlar yapmak suretiyle istihdamı arttıracağız.
ÇALIŞMA SAATLERİ DÜŞÜRÜLECEK
Toplum ve tabiat için ziyanlı olan üretim faaliyetlerin tümüne son vereceğiz. Bunlar içerisinde nükleer termik santraller, Kanal İstanbul, Balıkesir-Çanakkale Kıyı Yolu projesi üzere projeleri iptal edeceğiz. Tekellere karşı mutlak düzenlemeler geliştireceğiz. Piyasadaki fiyatların artışına sebep olan tekelci gücü kırmak için önlemler alacağız. Bunlar içinde birinci planda kamu iktisadi teşekküllerinin diğer bir kamusal perspektifle yine kurulmasını sağlayacağız. İstihdamı artırmak için haftalık çalışma müddetlerini 4 güne ve günlük 7 saate düşüreceğiz. Kamu garantili istihdam programları uygulamak suretiyle, istihdamı daha da fazla artıracağız. Kürt vilayetleri başta olmak üzere işsizlik ve yoksulluğun çok çok yüksek olduğu vilayetlerde, buradaki istihdamı arttırmak, yoksulluğu azaltmak için olumlu ayrımcı siyasetler oluşturacağız. Çalışma hayatını baştan sona kadar tekrar kurgulayacağız. Grevli toplu kontratlı sendika hakkını olmazsa olmaz olarak alarak, buradan devamla taşeron çalıştırma süreksiz çalıştırma, kontratlı çalıştırma üzere bütün çalışma biçimlerini ortadan kaldıracağız. Garantili çalışma biçimlerini onların yerine ikame edeceğiz.
BARINMA MESELESİNİ
Bunlar içerisinde küçük ve orta ölçekli çiftçilerin borçlarını kamu borcu kabul edeceğiz ve ödemesi kamu tarafından yapılacak. Girdilerde şu andakilerden çok daha fazla sübvansiyonlar oluşturacağız. Daha da kıymetlisi kırsal alanda çalışan bütün kesitlerin mutlak suretle tarım kooperatiflerinde toplumsal ve dayanışmacı bir biçimde örgütlenmelerinin önündeki bütün pürüzleri kaldıracağız. Barınma krizini yeniden kamucu siyasetlerle çözeceğiz. Mesken ve konut sahibi olmanın spekülasyon aracına döndüğü para kazanmanın prosedürü haline gelmesinin önüne geçmenin tek yolu, belediyeler, kooperatifler, komünler, lokal idareler vasıtasıyla üretilmesi ve gereksinimi olanlara bedelsiz bir biçimde ya da düşük fiyatlarla verilmesi temelinde kamucu siyasetlerle barınma krizini çözeceğiz. Çok sayıda mesken sahibi olanlara da artan oranlı vergilendirmesiyle, yeni rant vergisi uygulamasıyla bu kısımların spekülasyonlar geliştirmesini ve kara delikler oluşturmasını engelleyeceğiz. Tıpkı vakitte insanların barınma haklarını da bu biçimde iade edeceğiz.
‘SAVAŞ MALİYETİ ORTADAN KALDIRILMALI’
Barış siyasetleriyle harika bir tasarruf sağlayacağız. Sadece AKP iktidarının şu anki Rojava siyasetinin bu ülkeye maliyeti yıllık 2 milyar dolardır. Toplamda barışçıl ve demokratik bir biçimde çözülmemesi, inkâr ve imha siyasetleri nedeniyle trilyonlarca dolarlık kaynak heba edilmiştir. Birebir vakitte barışımızın ve huzurumuzun dinamitlendi bir süreçle karşı karşıyayız. Harika can kayıpları ekolojinin tahribatı demografinin değişimi buna misal pek çok şeyle karşı karşıya kaldık. Demokratik bir iktisadın olmazsa olmazı, bu masraf kalemini ortadan kaldırmak, barış içerisinde demokrasi içerisinde, emeğin, özgürlüğün temelinde bütün farklılıkların yan yana yaşayabileceği bir Türkiye’yi inşa etmek. İşte iktisat programımızın en kıymetli temel direklerinden biri de Kürt probleminde barışçıl siyasetlerin savunulması ve bu suretle kaynak israfının sona erdirilmelidir. Dünyada kamucu bir akıl gelişiyor. Neoliberalizm giderek zayıflıyor. Biz de tam da bu türlü bir devirde, açın, fakirin kalmaması için, barınmanın kalmaması için, bu ülkede insanların insan olmaktan haklarını sonuna kadar kullanabilmeleri için, barış ve demokrasi içerisinde yaşayabilmeleri için yapılması gereken şeyin çok açık olduğunu biliyoruz ve bunları Demokratik İktisat Programımız başlığı altında sizinle paylaştık. Kısa müddet sonra gerçekleşecek seçimlerle iktisat programımızı adım adım hayata geçireceğimiz bir siyasi konjonktürle, bir ekonomik ve toplumsal konjonktürle karşı karşıya kalacağız. Fakat ve lakin ülkenin meselelerini bugün olduğu üzere, o günde çözecek yegâne perspektifin sermayenin ve paranın gözünden değil, emeğin, barışın, kardeşliğin ve ekosistemin gözünden bakan bir iktisat programıyla olacak.” (HABER MERKEZİ)
