İnsan Hakları İzleme Örgütü (HRW), Türkiye’deki yetkililerin su tedarikini engellemesi nedeniyle Suriye’nin kuzeydoğusundaki ölümcül kolera salgınının kötüleştiğini bildirdi. “Çatışmanın tüm tarafları Suriye’deki herkes için pak su ve sıhhat hakkını teminat altına almalıdır” denilen açıklamada, ‘Türkiyeli yetkililerin su tedarikini, Suriye hükümetinin ise yardımları engellediği’ aktarıldı.
‘TÜRKİYE, BUNA DERHAL SON VERMELİDİR’
Açıklamada, şu tabirler kullanıldı: “Fırat Irmağı, kuzeydoğu Suriye ve ülkenin öbür bölgeleri için en kıymetli su ve elektrik kaynağıdır. Şubat 2021’den bu yana, Türkiye makamları, Türkiye ile Suriye ortasındaki ırmağın Suriye’nin elinde bulunan kısmına su akışını kısıtladı.”
“Türkiye, Suriye’deki su krizini kötüleştirmeye son verebilecek durumda olup buna derhal son vermelidir” diyen İnsan Hakları İzleme Örgütü Orta Doğu Yönetici Yardımcısı Adam Coogle ise şöyle konuştu: “Ülkenin bilhassa kuzeydoğusundaki şiddetli su problemleri derhal çözülmezse, bu yıkıcı kolera salgını Suriyelileri etkileyen son su kaynaklı hastalık olmayacak.”
‘ULUSLARASI UNSURLARIN UYGULANMASI ENGELLENİYOR’
İnsan Hakları İzleme Örgütü’nün açıklaması şöyle:
“Geçtiğimiz yıl içinde, besin ve su muhtaçlıkları ve endüstrilerinin büyük bir kısmı için Fırat ırmağına bağlı olan Suriye ve Irak, su düzeylerinin artırılması için Türkiye makamlarına baskı yaptı. Irak da tıpkı vakitte ağır bir su krizi ve kolera salgınıyla çaba ediyor. Ülkeler ikili mutabakatlar imzalarken, Türkiye, Suriye ve Irak ortasında su paylaşımı konusunda kapsamlı yahut uzun vadeli bir mutabakat bulunmamaktadır. Suriye ve Irak uzun vakittir Türkiye’yi ırmak üzerindeki denetimini siyasi bir araç olarak kullanmakla suçlarken, Türkiye de vakit zaman hem Suriye hem de Irak’ın aslında Türkiye’ye ilişkin bir kaynaktan parasız yararlandığını ima ediyor.
Paylaşılan suların kullanımı çeşitli üniversal unsurlarla düzenlenmektedir. Bu unsurlar ortasında su kaynaklarının adil ve makul paylaşımı, kıyıdaş devletlere kıymetli ziyan vermeme yükümlülüğü ve ilgili rastgele bir ekonomik faaliyet planlanırken kıyıdaş devletlere bildirimde bulunma ve onlara istişare genel ödevi yer almaktadır. Türkiye’nin 1997 tarihli BM Su Yolları Mukavelesi’ni reddetmesi, bu milletlerarası unsurların uygulanmasını engellemektedir.
Türkiye, Kuzeydoğu Suriye’nin birtakım bölgelerinde işgalci bir güçtür. 2019 müdahalesi sırasında Türkiye ve desteklediği kuvvetler, Ras al-Ain (Serekaniye) kasabası yakınlarındaki Allouk su istasyonunun denetimini ele geçirdi. Haseke vilayetindeki 460.000’den fazla şahsa hizmet veren su istasyonu, BM tarafından Haseke kenti ve etrafındaki bölgeler için tek uygun su kaynağı olarak tanımlanıyor.
İlk olarak 2019’da Suriye’nin kuzeyine yapılan askeri operasyon sırasında hasar gören istasyondaki su arzı büyük ölçüde azaldı ve tekraren kesintiye uğradı. Bu da Haseke’de yaşayan insanları kıymetli ve emniyetli olmayan özel su tankerlerine bağımlı hale getirdi.
İnsan Hakları İzleme Örgütü, Mart 2020’de, COVID-19 salgınının ortasında, Türkiye’nin Allouk istasyonundan Kuzeydoğu Suriye’de Kürtlerin denetimindeki bölgelere kâfi su tedarikini sağlamadığını belgelemişti. O sırada Suriyeli 49 başka küme, Türkiye’nin istasyondan ‘suyu kasıtlı olarak kestiğini’ açıklayarak durumu kınadılar.”
81 VEFAT, 24 BİNDEN FAZLA VAKA
Suriye Sıhhat Bakanlığı, 10 Eylül 2022 tarihinde kolera salgını olduğunu ilan etmiş, Birleşmiş Milletler’in eski insani yardım koordinatörü Imran İstek da salgını, ‘Suriye halkı ve tüm Orta Doğu bölgesi için önemli bir tehdit’ olarak nitelendirmişti. 1 Kasım itibariyle, Dünya Sıhhat Örgütü (DSÖ), Suriye’de koleradan 81 vefat ve 24 binden fazla kuşkulu olay kaydetmişti. Kolera, ilgili tarihten bu yana birçok krize maruz kalan Lübnan’a da yayıldı. (DIŞ HABERLER)
