İsviçre’nin doğusundaki Chur kasabasında bir mezarlıkta bulunan 13 tonluk taşın Nazi anıtı olduğu ortaya çıktı. Dev taşın peşine düşen mahallî gazetecilerden biri olan Stefanie Hablützel, ne olduğu bilinmeyen taşın bir Nazi anıtı olduğunu ortaya çıkardı.
BBC’den Imogen Foulkes’ün aktardığına nazaran, Chur kasabasında bir mezarlıktaki büyük granit bloğun ne olduğu, on yıllar boyunca belirsizliğini korudu. Her gün işe gidip gelirken taşın önünden geçenlerden biri olan ve bir radyoda gazeteci olarak çalışan Stefanie Hablützel, üzeri yosun tutmuş ve yüzeyindeki yazı ve kabartmalar artık okunmaz halde olan taşın nereden geldiği sorusunu araştırmaya başladı.
‘NEDEN MEZARLIĞIMIZDA BİR NAZİ ANITI VAR?’
“İlk bakışta bir savaş anıtı olduğu anlaşılıyor” diyen gazeteci, taşın üzerindeki silik “1914-1918: Burada Alman askerler yatıyor” yazılarını hatırlatarak, “Peki Alman askerler neden buraya gömülsün?” diye sordu.
1’inci Dünya Savaşı’nda çok sayıda savaş esiri, Fransız, İngiliz ya da Alman askeri, İsviçre’de tedavi edilmiş ya da burada gömülmüş olsa da Chur’daki anıt, 1938’e kadar burada değildi. Gazeteci Hablützel, “Yani bu askerlerin öldüğü söylenen vakitten 20 yıl sonra anıt dikildi. Bu, ölen askerler için değildi; Nazi rejiminin propagandası için inşa edildi” dedi.
Gazeteci Hablützel, 1938’de mahallî gazeteye gönderilmiş bir mektubu da ortaya çıkardı. Mektupta yöneticilere, “Neden mezarlığımızda bir Nazi anıtı var?” diye soruluyordu.
‘ANIT, İKİNCİ DÜNYA SAVAŞI ÖNCESİ CHUR’A TAŞINDI’
Nazilerin iktidarında savaşta ölen askerler için dikilen anıtları ve bu anıtların kültleştirilmesini anlatan İsviçreli tarihçi Martin Bucher’in aktardığına nazaran, 1930’larda Alman savaş mezarlıklarını yöneten heyet, Adolf Hitler’in propaganda aygıtının bir modülü olarak çalıştı. Vazifesi, Almanya’nın komşusu olan ülkelerde de Nazi iktidarının sembollerini görünür kılmaktı. Tarihçi Bucher, o periyotta İsviçre’de de çok sayıda Alman’ın yaşadığını ve Almanya’daki tüm politik örgütlenmelerin İsviçre’de de var olduğunu kaydetti.
O devir Alman Savaş Mezarları Kurulu, İsviçre’nin St. Gallen kasabasında bir anıt inşa etmeyi teklif etmiş fakat bu plan İsviçre tarafından reddedilmiş. Anıt, İkinci Dünya Savaşı’nın arefesinde Chur’a taşınmış. Bölgede yaşayan Nazi yanlısı Almanlar, bayram günlerinde buraya gamalı haç sembolünü taşıyan bayraklar getirmiş.
Bu anıt o devirden bu yana rahatsızlık da yaratmış. Artık bu anıtın kasaba mezarlığından kaldırılması davetleri yapılsa da, tarihçi Bucher dahil birçok kişi, “Anıt burada kalmalı” dedi. Lakin istekleri, bu anıtın neden burada olduğunu, neyi temsil ettiğini, yeni nesillere anlatmak. (DIŞ HABERLER)
