ANKARA CHP YETERLİ Parti Saadet Partisi Demokrat Parti DEVA ve Gelecek Partisi önderlerinin oluşturduğu Altılı Aksaray Escort Bayan Masa birinci toplantısından 290 gün sonra dokuzuncu defa bir ortaya gelecek Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem vaadiyle ortalama 32 günde bir toplanan Altılı Masa nın 28 Kasım’da yapacağı toplantıdan evvel kamuoyuna açıkladıkları Aksaray Escort Güçlendirilmiş Parlamenter Sisteme Geçiş Mutbakat Metni kapsamında değişiklikleri içeren anayasa değişiklik teklifini özel bir lansmanla açıklaması akabinde yapacakları başkanlar doruğunda ise geçiş sürecine dair çalışmaya son noktayı koyması bekleniyor
Yöneylem Escort Aksaray Toplumsal Araştırmalar Merkezi Genel Koordinatörü Derya Kömürcü yle Altılı Masa nın yaklaşık 9 aydır devam eden süreç içerisinde attığı adımları masanın avantajlarını ve dezavantajlarını geride kalan süreçteki yol kazalarını konuştuk
BEKLENTİ NE KADAR YÜKSEK OLURSA TATMİN OLMAMA DURUMU DA O KADAR BÜYÜK OLABİLİYOR
Altılı Masa nın seçimden sonra da ülkeyi bir ortada yönetebileceği izlenimi vermesi gerektiğini önderlerin aday belirleme kademesindeki telaffuzlarının farklı noktalara çekilebilecek açıklamalar olduğunu aday konusunda daha ihtimamlı olmalarının gerektiğini belirten Kömürcü Daha da ötesi siz sevin sevmeyin isteyin ya da istemeyin lakin ilan edeceğiniz ortak cumhurbaşkanı adayına HDP li seçmenlerin oy vermesini dilek etmek zorundasınız yoksa kazanamıyorsunuz Tıpkı durum iktidar için de geçerli Bu durum yokmuş üzere davranılamaz dedi Kömürcü sorularımızı şu halde yanıtladı
Altılı Masa nın dokuzuncu toplantısı 28 Kasım da gerçekleşecek Neredeyse bir yıl evvel kurulan masa kaba bir hesapla ayda bir kere toplanmış olacak 12 Şubat tan bu yana Altılı Masa nereden nereye geldi
En başta şunu kabul etmek gerekir Beklentiler çok yüksek Türkiye seçime gidiyor ve bilhassa muhalif seçmenler çok huzursuz Bu seçimin kaybedilmesi durumunda Türkiye nin gidebileceği nokta konusunda tasalar var Hasebiyle Altılı Masa ya çok fazla mana atfediliyor Beklenti ne kadar büyük olursa tatmin olmama durumu da o kadar büyük olabiliyor
HÂLÂ BİR ORTADA DURABİLDİKLERİNE NAZARAN BAŞARISIZLIK YOK
Önce artılardan başlamak lazım Başlı başına altı siyasi partinin bir ortaya gelmesi birlikte hareket edebiliyor olması Türkiye siyaseti için kıymetli ve manalı Hâlâ bir ortada durabildiklerine nazaran ortada bir başarısızlık yok Bir yere geldi lakin nasıl geldi Biz Türkiye siyasetinde şuna çok alışkınız Bir sürü şey kapalı kapılar ardında diplomasiyle yürütülüyor Orada her şey pişiyor bu başkanlar gelip de bize daha çarpıcı anlatmıyor üzere algılıyoruz Ancak benim gördüğüm kadarıyla o denli değil Bu toplantıların hepsi önemli samimi gerçek hususların konuşulduğu öncesinde çok da pişmemiş sıkıntıların önderler ortasında tartışılarak olgunlaştırıldığı yerler Türkiye siyasetinin genelini incelediğimizde olumlu bir tablo Lakin tekrar de bence çıkan sonuçlar siyasal bağlantı manasında seçmene çok daha tesirli anlatılabilirdi Çok daha güçlü bir halde vurgulanabilirdi
‘BİRTAKIM TARTIŞMALARIN ÇOK DAHA KOLAY ÜSTESİNDEN GELİNEBİLİRDİ’
Bazen kamuoyunun görüşüyle kamuoyunu yönlendiren kanaat liderlerinin görüşü her vakit tıpkı olmuyor fakat biz kanaat liderlerinin görüşlerine daha çok maruz kaldığımız için gerçeği onun üzerinden kurmaya başlıyoruz Kanaat liderlerinin daha yeterli bilgilendirildiği onlarla birlikte daha çok iş yapıldığı bir durum yaratılabilmiş olsaydı tahminen daha şeffaf olunabilseydi son iki ayda Altılı Masa ya dair çıkan birtakım tartışmaların çok daha çarçabuk üstesinden gelinebilirdi
3 SEÇMENDEN 2 Sİ PARLAMENTER SİSTEME GERİ DÖNMEK İSTİYOR DAHA GÜÇLÜ ANLATMAK GEREKİRDİ
Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem her ne kadar birileri tarafından eleştiriliyor olsa da Türkiye de vatandaşların bu kadar gerçek problemleri varken ekonomik olarak gerçek tahlil teklifleri lisana getirmek gerekir dense de bu paydaşlık stratejik açıdan manalı Altı benzemezi bir ortaya getirebilmek için en hakikat ortak hissede burası Öte yandan seçmenlerin de bu türlü bir talebi var Biz ölçümlerimizde net görüyoruz 3 seçmenden 2 si parlamenter sisteme geri dönmek istiyor Bunun içinde iktidara oy veren seçmenlerin bir kısmı da var Bunu süreç içerisinde daha güçlü anlatmak ve vurgulamak gerekirdi
‘ANLAŞAMIYORLAR GALİBA’ TARTIŞMASI BAŞLADI’
Altılı Masa nın süreç içerisinde yıprandığı değerlendirmeleri de yapılıyor 290 günlük süreç içerisinde yapılan toplantıların rutinleştiğine dönük de tenkitler kayda geçti Masanın erken kurulduğunu düşünüyor musunuz
Altılı Masa bence birinci toplandığı gün değil süreç içerisinde kuruldu Birinci bir ortaya geldiklerinde her mevzuyu konuşup uzlaşıp ya da tartışmış değillerdi Bu evreye gelebilmek için bu sürece muhtaçlık vardı Ki hala müddete muhtaçlık olduğu da görülüyor Bir devir ortak cumhurbaşkanı adayı konusunda Her şey çok net fakat açıklamıyorlar yıpranmasın diye bekliyorlar algısı vardı Fakat son bir aydır anlaşamıyorlar galiba tartışması başladı Münasebetiyle aşikâr bir vaktin geçmesi gerekiyor Birtakım açılardan eleştirmek çok yanlışsız lakin birtakım açılardan da neden bu türlü olduğunu anlamak gerekir
YIPRANMASIN DİYE GECİKTİRİLEN CUMHURBAŞKANI ADAYI GECİKTİKÇE YIPRANMAYA BAŞLIYOR
Bir mevzuyu kamuoyu önünde ne kadar tartıştırırsanız bunu tahlile bağladığınızda bunun heyecanı sönmüş oluyor Ekonomistlerin lisanıyla söylemek gerekirse piyasalar bunu satın almış oluyor Güçlendirilmiş Parlamenter Sistemi açıklamak için altı ay çalıştığınızda aslında herkes o açıklamanın geleceğini bildiği için özel bir şey olmadığını düşünüyor Benzeri bir sürecin cumhurbaşkanı adayı konusunda da olma riski var Yıpranmasın diye geciktirilen cumhurbaşkanı adayı geciktikçe yıpranmaya başlıyor
KAZANMA TARTIŞMASI ZİYAN VERİYOR
Peki masanın süreç içerisinde yıprandığı değerlendirmeleri hakkında ne düşünüyorsunuz Size nazaran de yıprandıysa şuradan yıprandı dediğiniz yer neresi
Burada üç noktayı dikkate almak gerekiyor Birincisi şu bu masanın dağılmaması ve seçime kadar bir ortada gitmesi bir cumhurbaşkanı adayının ardında durması seçimin kazanılması açısından olmazsa olmaz Bu masa dağılırsa muhalefet seçimleri kazanamaz Burada bir tutarsızlık sergilememek gerekiyor Seçmenin zihninde Acaba dağılır mı kanısını oluşturacak açıklamalar karşılıklı atışmalar olmaması gerekiyor Zati muhalif seçmen çok huzursuz kaybetmekten çok korkuyor Kazanma tartışması ziyan veriyor
‘ALTILI MASA’NIN SEÇİMDEN SONRA DA ÜLKEYİ BİR ORTADA YÖNETEBİLECEĞİ İZLENİMİ VERMESİ GEREKİYOR’
İkincisi bundan daha değerli Türkiye de seçmenler seçim olduktan sonra istikrarın bozulmayacağına ikna olmak istiyorlar Bu masa seçim gününe kadar bir ortada olur yeni cumhurbaşkanını seçtirir iktidarı gönderir lakin seçimin sonraki günü kendi içinde birbiriyle rekabet etmeye başlarsa Türkiye yine istikrarsızlaşır Türkiye toplumu o kadar borçlu bir toplum ki Bu istikrarsızlık endişesinin kaynağında da bu yatıyor Münasebetiyle Altılı Masa nın seçimden sonra da ülkeyi bir ortada yöneteceği izlenimini vermesi gerekiyor
LİDERLER FARKLI NOKTALARA ÇEKİLEBİLECEK AÇIKLAMALAR YAPIYORLAR
Üçüncüsü lisan açısından sorun var Vakit zaman başkanlar farklı noktalara çekilebilecek açıklamalar yapıyorlar Cumhurbaşkanı adayının açıklanması konusunda kimileri Seçim günü tarihi muhakkak olsun adayımızı çabucak açıklayacağız diyor Bu seçmende Aday konusunda sorun yok demek ki aday belirli ancak gerçek vakti bekliyorlar diye düşündürüyor Lakin çabucak gerisinden öteki bir önder kazanabilecek adayı arıyoruz dediğinde iki telaffuzun ortasında önemli bir açı farkı var Ve seçmenin zihni karışıyor Seçmen tarafından bu açılardan masa problemli ve kriz varmış üzere algılanıyor
ADAY KONUSUNDA DAHA İHTİMAMLI OLMAK GEREKİR
Bu yanlış bir strateji mi Seçmen önderlerin adaylık konusunda ağız birliği yapmasını mı bekledi
Her mevzuda değil tahminen ancak adaylık konusu çok kıymetli bir bahis Altılı Masa nın ortak cumhurbaşkanı adayı kendi başına kâfi oya ulaşamıyor Tıpkı vakitte HDP seçmeninin de dayanağını alması gerekiyor HDP yle girilen birtakım polemikler Kürt seçmenlerin hissedebilecekleri şeylerle ilgili bütün açıklamalar çok kıymetli ve partilerin bu mevzuda çok dikkatli olması gerekiyor Doğal ki kelam birliği her vakit mümkün olmayabilir ancak aday konusunda daha ihtimamlı olmak gerekir
SON BİR AYA KADAR ADAYLA İLGİLİ ÖNEMLİ BİR HENGAME OLDUĞU KANAATİNDE DEĞİLDİM
Seçmenlerin beklentisini tabir ettiniz Adaylığı açıklama konusunda Altılı Masa gecikti mi
Bana kalırsa gecikti Bu tartışmaların olacağını seçmenin öngörmediğini düşünüyorum Seçmen Altılı Masa nın bu hususta net olduğunu günü geldiğinde açıklayacağını bekliyordu Son iki ayda seçmenin edindiği izlenim masa dağılır değil lakin cumhurbaşkanı adayı konusunda galiba anlaşamıyorlar hissi oluştu Son bir aya kadar adayla ilgili önemli bir hengame çatışma ve arbede olduğu kanaatinde değildim Bu tartışmaları izlediğimde gördüğüm şey siyasetin kendisi Siyaset bir güç çabasıysa aktörlerin kendi konumlarını güçlendirmek için yürüttükleri bir tartışma olduğunu düşündüm düşünüyorum Oradaki bileşenler kendi oy oranlarının ötesinde masaya bir tartı koymaya çalışıyorlar Bu da önümüzdeki periyotta iktidar nasıl şekillenecek tartışmasında sizin gücünüzü belirliyor
‘YOL KAZASI OLDU’
Altılı Masa ya yeni bir sandalye ekleneceği tartışması hiç yapılmıyordu Ta ki Bağımsız Türkiye Partisi Genel Lideri Hüseyin Baş ın iştirak ve GÜZEL Parti nin buna dayanak talebi gündeme gelene kadar Bu fikir masaya götürüldü fakat yeni bir sandalye eklenmedi Genişlemeye dönük adım atılmaması Altılı Masa nın avantajı mı dezavantajı mı oldu
Bence bu tartışmanın çıkması Altılı Masa nın önemli dezavantajı oldu Altılı Masa Biz oturacağız çalışacağız kazanacak ve Türkiye yi yönetecek cumhurbaşkanını belirleyeceğiz seçilmesini sağlayacağız Türkiye nin Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem e geçişinin programını yazacağız vaadinde bulunuyor Bunları yaparken Altılı Masa ya en çok gelen tenkit Vatandaşın en hayati problemlerine dair bir şey söylemiyorsunuz eleştirisi Altılı Masa bunlarla mesai harcamak yerine BTP yi alıp almamayı tartıştığında bu vatandaşın zihninde soru işareti yaşatıyor Vatandaşın gündemi hiç bu değil Altılı Masa yedi mi olacak sekiz mi olacak hiç umurlarında olduğunu zannetmiyorum Çok kıymetli şey seçimin kazanılması geçiş sürecinin âlâ yönetilmesi Bence orada bir yol kazası oldu Masanın geneli berbat bir puan aldı
KEMAL KILIÇDAROĞLU MASANIN SÖZCÜLÜĞÜNÜ YAPAN BİR KONUMDA
İktidar kanadı HDP yi de kastederek Altılı Masa ya dair Altı artı bir nitelemesi yaptı yapıyor Bu periyotta masanın değerli sacayaklarından GÜZEL Parti nin HDP ye yönelik reaksiyonunu gördük Buna iktidar kanadı mı istikamet verdi Altılı Masa HDP noktasında nasıl bir tavır benimsemeliydi
Altılı Masa nın içindeki altı partiden beşi çok rahat kendi ismine konuşabiliyor Sessiz olan parti Cumhuriyet Halk Partisi Zira Kemal Kılıçdaroğlu CHP Genel Lideri olarak değil güya Altılı Masa yı bir ortaya getiren sözcülüğünü yapan bir pozisyonda Hatta bir adım öteye gidelim bir ortak cumhurbaşkanı adayıymış üzere davranıyor telaffuzlarını bunun üzerine kuruyor Burada bir şeyden feragat ediyor Kendi partisini büyütmek yerine ortak bir şeyi büyütmeye çalışıyor Meğer onun dışındaki partiler kendi partilerinin gücünü de korumak ya da artırmak için çeşitli telaffuzlarda bulunuyorlar
HDP Lİ SEÇMENLERİN OY VERMESİNİ DİLEK ETMEK ZORUNDASINIZ YOKSA KAZANAMIYORSUNUZ
HDP üzere meşakkatli ve güç bir hususta partilerin tek tek konuşması yerine masanın sözcüsü pozisyonunda üzere algılanan Kemal Beyefendi üzerinden o münasebet ve irtibatın sürdürülmesi hem tek tek partilerin yıpranmasını maniler hem de Altılı Masa nın baş karışıklığı manzarasını pürüzler Daha da ötesi siz sevin sevmeyin isteyin ya da istemeyin lakin ilan edeceğiniz ortak cumhurbaşkanı adayına HDP li seçmenlerin oy vermesini dilek etmek zorundasınız yoksa kazanamıyorsunuz Birebir durum iktidar için de geçerli Bu durum yokmuş üzere davranılamaz O halde bu süreç iki tarafa da ziyan vermeden geçirilebilir
‘PSİKOLOJİK ÜSTÜNLÜĞÜN MUHALEFETE GEÇEBİLECEĞİNİ DÜŞÜNÜYORUM’
CHP önderi Kılıçdaroğlu na ait Altılı Masa nın sözcüsü tabirini kullandınız Bu sözcülük tam manasıyla gerçekleşebildi mi yoksa masadaki partilerin temsilcilerinin açıklamaları bu sözcülük halinin motivasyonunu mu kırdı
Son devirde bu türlü bir motivasyon kırıklığı ya da hayal kırıklığı var üzere geliyor bana Şöyle de geliyor üste gerçek daima yükselen bir çizgi olmaz Oy oranlarında da siyasi meslekte de gerçek hayatta da olmaz zikzaklar olur İki aydır iktidarın toparlamak için bir şeyler yaptığını görüyoruz Muhalefet içinde de birtakım tartışmalar yaşandığını görüyoruz Bunlar yaşanacak ve ocak şubat üzere muhalefetin adayını programını ve projelerini netleştirmiş bir halde rüzgârın yine muhalefetten tarafa eseceğini hayal kırıklıklarının süratle onarılabileceğini ruhsal üstünlüğün seçmen nezdinde de muhalefete geçebileceğini düşünüyorum
MASA BÜTÜN PARTİLERE SAHİP OLMADIKLARI SEÇMEN KÜMELERİNDE MEŞRUİYET SAĞLIYOR
Kamuoyu araştırmalarıyla seçmenlerin nabzını da yakından tutuyorsunuz Altılı Masa nın kurulduğu günden bu yana alacağı oya dair değişimler neler Anketlerde masanın oy oranı yükseliyor mu
Altılı Masa kendi aritmetik toplamından daha değerli bir şey Altılı Masa daki altı partinin oylarını yan yana topladığımızda bulduğumuz sayıdan daha değerli bir şeyi simgeliyor Masa bütün partilere sahip olmadıkları seçmen kümelerinde meşruiyet sağlıyor Örneğin Kılıçdaroğlu nun bu masada Ahmet Davutoğlu Ali Babacan ve Temel Karamollaoğlu ile oturuyor olması CHP nin muhafazakâr seçmenlerden aldığı oy oranını artırmayabilir fakat hem onlara sesini iletmesini sağlar hem de seçimden sonra iktidar el değiştirirse yeni iktidarın toplumsal meşruiyetini artırır Türkiye nin yüzde 50 sinin iktidarı toplumun ideolojik yelpazenin çabucak hemen tamamının temsilcisi olma imkanını sağlar
SON İKİ AYDA KAZANABİLİR Mİ TARTIŞMASI BAŞLADI
Muhalefetin oy oranıyla iktidarın oy oranı olarak bakacak olursak şubattan eylül ve ekime kadar muhalefet oylarında bir artış gözlemledik İktidarın oylarının daha düştüğü bir tablo gözlemledik Muhtemel cumhurbaşkanı adayları olarak da sorduğumuzda örneğin Kemal Kılıçdaroğlu nun temmuz ayında Cumhurbaşkanı Erdoğan ın 8 puan önüne geçtiğini gördük Ki bundan bir yıl evvel bu oran baş başaydı ve seçmenler kazanabilir mi tartışması yapıyordu Masa kuruldu ve altı yedi ay bu tartışma bitti Sorduğumuz bütün muhtemel adaylar Erdoğan a fark atıyordu Son iki ayda tekrar kazanabilir mi tartışması başladı Bence bunun ilacı ortak adayın muhakkak olmasıdır Ortak aday muhakkak olduktan sonra tüm önderler ve mümkün adaylıkta ismi geçen belediye liderleri ardında durursa muhalefet bir yanılgı yapmazsa seçimi kazanma ihtimalleri çok yüksek
CUMHURBAŞKANI ERDOĞAN BU ALTI ÖNDERİN BİR ORTAYA GELMESİNDEN ÇOK RAHATSIZ
İktidar kanadının kurulduğundan bugüne Altılı Masa ya bakış açısını nasıl değerlendiriyorsunuz
İktidarın siyasal atılımlar yapması çok doğal GÜZEL Parti nin Altılı Masa dan ayrılıp Cumhur İttifakı na katılacağını düşündüğünüz için değil lakin kamuoyunun zihnini bulandırmak için bu tıp atılımlar yapabilirsiniz En başından itibaren Cumhurbaşkanı Erdoğan bu altı önderin bir ortaya gelmesinden çok rahatsız Altı önderin birebir masada olması seçmen kaybederim tedirginliğinden çok muhalefetin bu halde bir ortaya gelip meşruiyet sağlaması rahatsız ediyor Son seçimlerde Saadet Partisi nin Millet İttifakı nda olması aman aman oy getirmedi lakin öteki bir şeyi sağladı
İKTİDARIN YÜZDE 50 1 İ BULMASI ÇOK ZOR
Son iki aydır çabucak hemen bütün araştırmalar iktidarın bilhassa Cumhurbaşkanı Erdoğan ın yine seçilmesinin çok sıkıntı olduğunu ortaya koyuyor Yüzde 50 1 i bulması çok güç Bugün azınlıkta olan aslında iktidar Münasebetiyle Erdoğan ın bugüne kadar en âlâ yaptığı şey oylarını artırmak yeni seçmen kümeleri kazanmak değil Karşı tarafı bölerek bir ekip siyasi mühendislikler yaparak seçim kazanma atakları oldu Artık de emsal hesaplar içinde olunduğu görülüyor Bir atak Altılı Masa nın dağılması bir başkası tutarsızlık imgesi vermek
ALTILI MASA DAN BİRİSİ KALKIP KARŞI TARAFA GEÇSE SEÇMENLERİNİ GÖTÜREBİLİR Mİ
Bir müddettir kamuoyu araştırmaları yapıyoruz Altılı Masa dan biri kalkıp karşı tarafa geçse seçmenlerini götürebilir mi Tercih ettiğiniz parti ittifak tercihini değiştirse ne yaparsınız diye sorduğumuzda bilhassa muhalefet tarafından iktidar tarafına geçişte çok önemli reaksiyon var Örnek olarak söylüyorum DÜZGÜN Parti ye oy veren birisi parti ittifak tercihini değiştirirse onunla gidecek diye bir durum yok Partiler de bunun kendi seçmenlerinin reaksiyonlarının farkında
Yani Altılı Masa dan Cumhur İttifakı na geçen bir siyasi parti seçmenlerini bu ittifaka götüremiyor
Tamamını götüremez
İktidar kanadı en gelebilir kitleyi GÜZEL Parti olarak mı görüyor
Gelebilirlikten çok masadan koparılsa masaya ziyan verecek öge ÂLÂ Parti olduğu için buradan bir strateji kurulmaya çalışılıyor Hem UYGUN Parti HDP tartışması hem de Kemal Beyefendi üzerinden kazanabilir kazanamaz tartışması CHP ile UYGUN Parti ortasında bir uyuşmazlık varmış izlenimi yarattı En yumuşak karın üzere algılandıkları söylenebilir
ALTILI MASA NIN AVANTAJLARI VE DEZAVANTAJLARI
Son olarak size nazaran Altılı Masa ya bugünden baktığınızda en avantajlı ve en dezavantajlı istikametleri nelerdir
Altılı Masa nın genel olarak muhalefetin en avantajlı yanı iktidarın kendisi Yüzde 50 50 kutuplaştırma stratejisiyle ülkeyi yönetip sonra bunu yüzde 30 35 aralığına geriletmiş bir iktidar var Yine kazanmak istiyorsa kendisini tekrar yüzde 50 ye çıkarmak zorunda olan ya da muhalefeti yüzde 35 e indirmek zorunda olan iktidarın kendisi O yüzden muhalefetin eli bu manada çok rahat çok büyük avantajı var Altılı Masa nın en büyük dezavantajı da bunu sağlayabilmek için bölünmemesi bir ortada kalması gerekiyor Bunu yaparken HDP seçmenini de ikna edebilmesi gerekiyor