Süleyman Turna
Daha evvel hiç hayvanlarla konuşmak istediniz mi? İster en keyifli anlarında ister hastalık veyahut huysuzluk nedeniyle beklenmedik yansılar gösterdiklerinde onlarla sahiden konuşup muahedenin hayalini kurdunuz mu hiç? Eminim ki pek çoğumuz bu üzere şeyler düşünmüştür. Hem de imkânsız olduğunu bile bile. Lakin yeterli ki edebiyat var!
Hayvanların konuştuğunu muhtemelen birinci kere çizgi sinemalarda duymuş olsak da yüzlerce sinemada ve kitapta hayvanlar konuşmaya devam ediyorlar. Geçtiğimiz günlerde bu kitaplara bir yenisi daha eklendi: Köpük. Liz Behmoaras’ın yazdığı ‘Köpük’, İthaki Yayınları etiketine sahip. Kitaptaki çizimlerse Aysun Altındağ’a ilişkin.
14 YAŞINDA BİR KÖPEK
Behmoaras bu kitabında farklı bir şey deneyerek köpeği, yani Köpük’ü anlatıcı haline getirir. Pekala kimdir bu Köpük?
Köpük 14 yaşında, hasta ve yaşının getirdiği ağırbaşlılığa sahip Golden Retriever cinsi bir köpektir. 5 Mart 1997’de Pendik’teki bir çiftlikte doğar. Anne ve babası İngiliz’dir. Çiftliğe gelen bir aile tarafından, onca “yakışıklı” kardeşi ortasında seçilip götürülür. Maks olan ismi da, daha el kadarken, Köpük olarak değiştirilir.
Köpük meskene birinci geldiğinde, konuttaki öbür büyük köpekler tarafından az hırpalanmaz lakin gün gelir, herkes sarfiyat, bir o kalır. Konutun en kıdemli hayvanı olur. Bir de Mesut isimli bir kedi vardır olağan. Onun da yaşı 13’tür. İki “ihtiyar”, konuttaki hayvanlara ve insanlara göz kulak olarak yaşar masraflar.
BİR ORTADA YAŞAMAK
Tabii bütün bunları bize Köpük’ün kendisi anlatır. Romanın açılışında onu hasta ve yaşlı haliyle görürüz. O da bizi kâh geçmişe götürüp kâh şimdiye getirerek, hayatına, arkadaşlarının ve ailesi bellediği sahiplerinin içine sokar.
Kimler kimler yoktur ki içlerinde. Burnundan kıl aldırmayan kedi Mesut baştadır elbette. Sonra “Zeliş isminde koca kulaklı, üç renkli bir kızımız var; annesi bahçede, kendisi bizde yaşayan Bilbo isminde, rengi pudra pembesi, biraz vahşice gençten bir oğlumuz; geçen ay sokak kapısının önüne bir kolide bırakılmış Aslan Leo ve Sarı Sam diye isimlendirilen iki tane de sarman yavrumuz var” diye anlatır Köpük. Olağan bunlar şu andakilerdir.
Vaktiyle gelip geçen onlarca kedi köpek olmuştur. İçlerinden en unutamadığı ise kendisine çiftleşmesi için getirilen Papatya’dır. Fakat ne hikmetse Papatya günün birinde battaniyeye sarılıp götürülmüş bir daha da geri dönmemiştir.
Aklında kalan bir öteki köpekse Cambaz’dır. Cambaz, Kuzguncuk sokaklarında herkesle içe içe yaşadığı sıralarda biri iki kişiyi ısırdığı için belediyeye haber verilir. Köpük’ün bayan sahibi onu alıp apar topar çiftliğe götürür. Ne yazık ki öteki köpek seslerinden korkup araçtan fırlayan Cambaz yoldan geçen otomobillerin altında can verir.
Bunlar dışında eceliyle ölenden, kaybolup dönmeyenine kadar daha birçok hayvanı anlatır Köpük. Hepsi türlü uyuşmazlığa karşın bir biçimde birlikte yaşamışlardır. Onların temel sıkıntılarının başındaysa beşerler gelir.
ŞİDDETE KARŞI YASAL YAPTIRIM
Köpük, kitabın kıymetli bir kısmında, insanların hayvanlara uyguladıkları zulümden bahseder. Kendisi şanslıdır şanslı olmasına fakat ya dışarıdakiler, ya sokak hayvanları?
Sokaktaki hayvanların gün çok şiddet gördüğünden, zehirli mamalarla öldürüldüklerinden, vakit zaman da toplanıp ya dağ başına aç biilaç bırakıldıklarından ya da barınaklarda daracık ve sıhhatsiz şartlarda ömürlerini tükettiklerinden bahseder. Hepsi birbirinden beter olan bu durumların önüne geçmek için de yasal bir yaptırımın bulunması gerektiğini söyler. Böylelikle toplumsal manada da kıymetli bir yaraya parmak basar…
Behmoaras bu kısa romanında bizi bildiğimiz dünyaya farklı bir yerden bakmaya davet ediyor. Diğer canlılarla empati kurmak ve onlara olabildiğince özgür bir ömür alanı sunabilmek için Köpük yeterli bir basamak olarak kabul edilebilir.
