Bilim insanları laboratuvarda, 1970’lerin tenise benzeyen bilgisayar oyunu Pong’u oynamayı öğrenen beyin hücreleri geliştirdi. Uzmanlar “mini beynin” hissedebildiğini ve etrafına reaksiyon verebildiğini söyledi. Neuron mecmuasına yazan Cortical Labs şirketinden Dr. Brett Kagan, bir laboratuvar kabında büyütülen birinci “hissedebilen” beyni yarattığını sav etti.
Diğer uzmanlarsa çalışmayı “heyecan verici” bulmakla birlikte, beyin hücrelerini “hissedebildiğini” söylemenin biraz ileri gitmek olduğu görüşünü lisana getirdi. Dr. Kagan da “Bu organizmayı tanımlamak için daha âlâ bir söz bulamadık. Bir dış kaynaktan bilgi alabiliyor, bu bilgiyi işleyebiliyor ve gerçek vakitli reaksiyon verebiliyor” dedi.
OYUNU OYNAMAYI 5 DAKİKADA ÖĞRENDİ
Mini beyinler, beynin çok küçük olduğu genetik hastalık mikrosefaliyi incelemek için birinci olarak 2013’te üretilmişti ve o vakitten bu yana beyin gelişimi araştırmalarında kullanılıyor. Lakin bu çalışmada birinci kere, bir bilgisayar oyunu üzere bir dış etrafa uyarana bağlanıp, etkileşim kuruldu. Araştırma takımı bir fare embriyosundan alınan kök hücrelerden 800 bin beyin hücresi büyüttü. Bu küçük beyni de oyundaki topun ne tarafta ve alttaki çubuğa ne kadar uzaklıkta olduğunu ileten elektrotlara bağladılar. Beyin hücreleri de reaksiyon olarak kendi faaliyetlerine başladı. Oyun devam ettikçe daha az güç harcamaya başladılar.
Ancak top çubuğu geçip, oyun topun rastgele bir yerde olduğu rastgele bir noktada tekrar başladığında, yeni ve kestirim edilemeyecek duruma ahenk sağlamak için daha fazla güç harcadılar. Küçük beyin, oyunu oynamayı beş dakikada öğrendi. Topu çoğunlukla kaçırsa da, muvaffakiyet seviyeleri rastgele talihin çok üzerindeydi. Ama araştırmacılar, şuuru olmadığı için bir insan üzere Pong oyunu oynadığının farkında olmadığını vurguladılar.
ALKOLÜN TESİRİ İNCELENECEK
Dr. Kagan, bu teknolojinin en nihayetinde Alzheimer üzere nörodejeneratif hastalıklara yönelik tedavilerin test edilmesinde kullanılabileceğini umduğunu söyledi. Dr. Kagan “İnsanlar artık bir laboratuvar kabındaki dokuyu gördüklerinde aktivite olup olmadığını anlıyor. Lakin beyin hücrelerinin emeli bilgiyi gerçek vakitli işlemektir. Gerçek fonksiyonlarının kullanıma açılması, kapsamlı bir biçimde bakılabilecek çok sayıda araştırma alanını gündeme getiriyor” dedi. Dr. Kagan bir sonraki araştırmasında, alkolün küçük beynin oyunu oynayabilmesine tesirini inceleyecek. İnsan beynine benzeri bir reaksiyon verirse, sistemin deneylerde ne kadar aktif olabileceğini gösterecek.
Ancak Dr. Kagan’ın sistemini “hissedebilir” olarak tanımlaması, sözlüklerde “his ve duyu kabiliyeti” diye tanım edilen söz manasından farklı. Cardiff Üniversitesi’nden Dr. Dean Burnett “düşünen sistem” diye tanımlamayı tercih ediyor. Burnett “İletilen ve net bir halde kullanılan, değişikliklere yol açan bilgi kelam konusu. Hasebiyle aldıkları ihtarlar hakkında kolay bir halde düşünüyor” dedi. Araştırma ilerledikçe, küçük beyinler büyük ihtimalle daha karmaşık hale gelecek. Lakin Dr. Kagan’ın takımı, kazayla şuurlu bir beyin yaratmamak için biyoetik uzmanlarıyla birlikte çalışıyor.
Kagan, “Bu teknolojiyi daha çok yolun başındaki bilgisayar sanayisi üzere görmeliyiz. Lakin yıllar sonra dünya genelinde teknolojik mucizelere dönüştüler” diyor. Yapay zeka araştırmacıları şimdiden, büyük ustaları satrançta yenebilen aygıtlar geliştirdiler. Lakin Kagan ile birlikte çalışan Londra Üniversitesi’nden Prof. Karl Friston “Mini beyin öğretilmeden öğrendi, hasebiyle daha âlâ ahenk sağlayabiliyor ve daha esnek” dedi. (BBC Türkçe)
