Li pey şopa helbestvanê meskenin û xwezayê Feqiyê Teyran: Zozan Uzun

Min Zozan Uzun re ku helbestên wê di demên dawî de ji aliyê Ciwan Haco ve hatine çêkirin û di heman demê de hevjîna nivîskarê navdar ê nemir Mehmed Uzun e li ser helbesta Vejîn ê û jiyana wê sohbeteke xweş kir Ciwan Haco heta niha 4 berhemên ku bi navê Şevên lal Şevên spî Lêgerîn û di demên dawî de jî helbesta Vejîn ê kiriye stran û bergên stranên Lêgerîn û Vejînê jî Zozan bi destê xwe çêkiriye Piştî 12 salan me li ser helbest xweza û jiyana wê sohbet kir

Bi rastî tu xwe gelek nadî pêş lê em dixwazin te nas bikin tu dikarî hinek behsa jiyana xwe biki

Ez bawerim jiyana min bahsa min dike beyefendisi ku ez bahsa jiyana xwe bikim Ji ber ku jiyana min ne jiyanek hêsan bû Bêguman jiyana herkesî ligor xwe wûsa ye lê jiyana min di nav vêjîn û xwenûjîn kirinê de derbas bû Wek Teyrê Sîmurg Zaroktiya min bi vêjînê re hatiye xemilandin Bi biharê re bihara jiyanê re Bi xwezayê re xwezaya jiyanê ku her demsal vêjînê nû û guhertî bi xwe re tînê Li gund di nav jiyanê de Jiyana di nav xwezayê de derbas bû Ez li Sîwêrekê hatime dinê Min heta sinifa pêncemîn li wir xwendiye Lê her wiha gund hebû gundê ku ji kalikê min mabû Ew gund hê jî heye Havînan jî piranî ez li gund bûm piştî ku dibistan dihatin girtin Îcar ew gund ji bo min bûbû mîna bihuştê bihuşta min Ji ber ku li wir babetên cûda yên heywanan hebûn

Yanî ji maran bigire heya pez û masiyen di nava kahniyan da Lisana min û wan yekgirtî bû Ez nizanim lê wekî min bi wan re hevaltî dikir Jixwe di wê demê de jî gelek kesan ji min re digotin ‘ev keç dîn e Mesken çi dike bi heywanan re Bi wan re radibe rûdine ‘ Kûsî Pilpilîng hwl Wisa min bi baldarî li tevger û hereketên wan temaşe dikir Bêguman hesp hesp ku di seranserê jiyana min de cihekî pir taybet werdigire konut taybetî ji hingê ve heya îro di lisana min de bi awayekî pir xurt pêk hatiye hîsekî hezkirinê yê taybet Di dema cûnta leşkerî de mixabin kes li gund nedima mesken yek wekî ji min re dibû kêyslêhatinek û min xwe davêt ser pişta hespê û min xwe berbî xeyalên jiyanê vejînê re diajot Lê diya min ku nizanî bû ez li pey xeyalên ramanên nû yên jiyanê de direvim ji bo ku ez bi ser hespê de nekevim her li dû min bû Zarokatiya min wekî resimekî zindî hîn jî li ber çavên min e Bi rastî konut yek ji zarokatiya min û heya niha di lisan û bîra min de veşartiye ku ez ji xwezayê pir û pir hez dikim

Ev jiyana te hestên te li xerîbiyê li Swêdê nehat guhertin

Niha ez li Swêdê me Ez zarok bûm wextê ez hatim Swêd Li vir hema çi bigire her roj ez derdikevim û dimeşim Lê wextê ku ez dimeşim bi cilde ez bi hîsa meşê nahesim Di wê kêliyê de ez bala xwe didim ser tiştên derûdorê serqiseyê li pelên daran li çivîkan li erdê li asîmanê ser serê xwe Û min dev ji zaroktiya xwe berneda lê ez mezin bûm bi salan re Zozan ji zozanên welêt tu carî dûr neket her çiqas ez ji axa xwe dûr hatim xistin jî

Di demên dawî de heta niha Ciwan Haco 4 helbestên te kiriye stran û her stran jî ji tarzekê yê û ji hev cûda ne mînak strana Lêgerîn ê de Ciwan enstrûmana kanûn bi kar aniye û dengên kanûnê hestên helbestê baş daye xuyakirin melodiya wê wekî qefesa li ber deriyê dilên dorpêçayî vekiriye Bi rastî aliyê gotinan ve jî li gor şîroveyên guhdaran jî ez dikarim bibêjim pir bala guhdarvanan kişandiye mesken fikir çawa derket

Ciwan Haco dostê min yên qedîm e Em ji zû de wek malbat hevdû nasdikin û ew cewhera hunerî bi çavên xwe yên hunerî li min dîtibû û gelek caran hewl dida ku ez jî bibînim û berhemên xwe ku bi gelemperî zêdetir û baştir bikim Lê min nedixwest ji ber ku min nedixwest ez derkevim ber civata giştî û xwe wek hunermend an jî helbestvan bidim xûya kirin her çiqas min helbest diafirandin jî

Ciwan Haco ‘Destana Egîdekî’ ya ji pirtûka Mehmed Uzun û demên dawî de helbestên te dike stran tu yahut çawa dinirxînì

Ez dixwazim di destpêkê de bêjim ku destpêka derketina mûzîka Ciwan Haco wek destpêka hunera hunermendê Holendî yên binavûdeng Vincent van Gogh ku Ciwan Haco jî bi salan ji aliyê civakê ve nehata fêhm kirin lê pişt re sınır dîtin ku Ciwan Haco bi qalîteya muzîk gotin û bikaranîna alavên mûzîkê li pêşiya dema xwe ye û di karûbarê xwe de li ser demê re ye Ez kêfxweşim ku Ciwan Haco pêşî berhema Mehmed Uzun û niha jî berhemên min bi mûzîka xwe zîndî dike û rengê xweyî bi qelîtê dide gotin û peyvên min Berê jî min gotibû ku em û Ciwan Haco zû de wek malbat hevdû dinasin û Ciwan Haco hunermendekî liser demê re ye Ez bawarim ew hilbijartina pirtûka Mehmed Uzun ku albûm liser çêkiribû helbestên min jî bi wî şêweyî nirxandiyê û hêjayî wek stran pêşkêş kirinê dîtiyê Ez kêfxweşim ku mesken hest pê re çêbûye hem ji bo min û hem jî jibo edebiyat û mûzîka kurdî

Tu wek helbestvan rewşa muzîka kurdî çawa tabanını bi taybeti ji aliyê gotinên stranan

Spas lê ez xwe wek helbestvanek nabînim lê wek kesek ku hest bîr û ramanê xwe bi gotinê dixemîlîne me Pêşketinek berbiçav heye her çiqas mesken têr neke jî lê ez bawerim bi demê re wê hîn baştir û dewlementir bibê Ji bo vê jî divê em tu carî hêvîyên xwe qels nehêlin û pêlên piçûk û lawaz jî bin piştgiriya xwe jê yoksun nekin Bi teknîka nûjen jiyana mirovan tê guhertin bêguman wê şeweyê muzîk û gotinên stranê me jî werin guhertin Divê em ji bo van guhartina amade bin û pêşiya wan vekin ji dêla ku asteng bikin

Wateya peyvan û hestên helbestvan çarna dema melodî li ser deri barkirin tabana tiştekî din Carna ji wateya xwe dûr dikeve carna jî wek sînerjiyekê li hev cilt û berhemek xurt diderkeve holê Ji te rêhevaltiya melodî û peyvan gerek çawa be

Bi ya min rêhevaltiya melodî û peyvan divê wek rêhevaltiya rih û laşê mirov be yekaheng be Jixwe divê melodî gotinê gotin jî melodîyê bihêz bike bi wate bike Dema yek serdestê yan jî bibê ew yek ahengî wê çênebe Konut bêahêngî wê pêşiya demdirêjiya stranê berhemê bigre Jibo vê jî ez her tim dibêjim divê melodî û peyv wek yekber be lê yekberê ducêwî

Bi rastî nîvîs karekî pir zehmet e bi taybetî ji bo me muzîkjenan ez dikarim bibêjim ji afirandina melodiyan jî zehmettir e Tu çawa dinivsînî çi ji te re tabana îlham

Ev pirsek xweş e lê di eynî wextî de parîkî zehmete lê ezê hewl bidim bibersivînim Ez bi xwezayê re dijîm û her wiha xweza ji bo min çavkaniyek e û ji bo min gelekî bikêrhatî ye û lewma jî ji aliyê din ve helbestnivîsandin ji bo min meseleyeke bikêrhatîbûnê ye Herçiqas xweza li ser min bi awayekî erênî etkiye pêk bîne ez jî dixwazim bi nivîsandinê tesîreke bikêrhatî li xwezayê bikim û bi gotinên xwe enerjiyeke müspet li xwezayê vegerînim Ez dixwazim her tim di naveroka stranê de helbest metafor fantazî xeyal û estetîk surrealîzm hebe û ez harmoniyeke yekpar pêk bînim û wan bi hev re derxînim holê Dîsa hêjayî gotinê ye ya ku min û helbesta stranê digihîne hev hezkirina evîna nêrîna min a li ser jiyana min bandora xwezayê ya ku li ser min çêbûye

Bi rastî berga strana Vejîn ê gelek bala min kişand mirov dema lê dinêrî Vejîna lisana mirovekî veşartî tê de tabanına Ez dizanim ku berga strana Lêgerîn ê jî te çêkiriye Navbera tabloyên te û gotinên stranên te tekiliyek çawa heye Tu dikarî behsa wan bikî

Yek ji tiştên herî zêde ku min xwest bandor li ser gotinên ‘Vejîn’ çêbike dîmen bûn Min ew wekî sînematografîkî xeyal kir û nivîsand Min hewl da ku ez sûretan bînim ber çavan Bi çi söze bide stranê û xwe nîşan bide û ji bo kalîteya vegotineke cuda yên hunerî re vegotineke musîkal vekirî pêşkêş bikin Armanca min konut e da ku ez bikaribim bi hêza peyv û gotinê fotografiyê bînim pêş çav û bînim bîra însên

Tu vejîna lisana xwe çawa tahlil dikî

Wekî ez wê yoga tahlil dikim Ku mirov xwe ji hemî şert û mercên jiyanê zehmetî û giraniya jiyanê xwe dûr bixe û xwe bi xwe re bi jiyana ku xwezayî desthilatdare rûbirû bihêlê Wek ku mirov xwe bavêjê ber avek an çemek bêserûber Lê ez dimeşim Tê bîra min berî niha bi qasî çend sal dîsa min li çivîkan mêze dikir çivîk jî pir in Dengên çivîkên biharê yên payîzê yên ji hev cihê hene Serqiseyê dengên çivîkên biharê enerjîtijî ne bi aheng û hêvîdar in ez dikarim bibêjim ku hêşinahiyê bêhna gul û çîçekan ronahiya tavê bi bîra min tîne Ji aliyê din ve çivîkên biharê jî wextê demsal vedigere tabana bihar Ew deng diguherînin û awazbilbilan wisa ku meriv ancex bikaribe bi ruhî hest bike û nikaribe bîne ser zimên derdixînin Jixwe mesken deng tabana mîna istikrar stranê Ew ji wir sınır û Vejîn jî wekî min got xweza vejîn e xwe nû dike Vejîn jin e Xweza ye Her tişt e Helbet tu bikî nekî fantaziyên konutuna fantaziyên xeyalê fotoğraf ez bibêjim tiştekî surrealîzm ew jî te de heye meriv dikare wisa bibêje

Tu îlham û çavkaniya xwe ya bingehîn ji xwezayê werdigrî

Helbet min îlhama xwe hemû ji wê xwezayê wergirt Hem xweza û hem jî fantazî fantaziyên meskenine jî tê de hene tu bikî nekî Bêguman serpêhatiyên min yen zaroktiyê û klasîkên kurdî yên ku min di zaroktiya xwe de guhdar dikirin wek Eyşe Şan Karapetê Xaço Meryem Xan û gelek hunermend dî yên kurd bandorek mezin li min kiriye Bi teybetî şêweyên bikaranîna gotin û peyvan Her wiha payizên vê derê ecêb xweş bûn Reng û ahenga payizê tiştekî gelekî balkêş e Darên daristanên Swêd dirêj û bilind in nemaze jî pir bilind in ez bawer im bi xwedîlêderketinê vê eleqer e ji ber ku Ewrûpa tev wisa ye Di demsalên payizan de nemaze di payizên welatên Skandinavî de tav xelas tabana dar ji enerjiya xwe wenda dikin pelên xwe diweşînin Di payizê de pêşî hêşin paşê tabanın zer û zeng paşê ew tabanın sor sor ên gevez û her weha ew ji darê dizîvirin dizîvirin dizîvirin bi hemdê xwe ew deri xwarê Konut tevgera pelê ya ku ji darê dikeve erdê hingê mesken yek jî tabana sedemê îlhamê Gelek tiştan bi bîra min tîne Bi kurtbirî her tevger û liva xwezayê tabana sedemê îlhama lisan û mejiyê min paşê pê re ew hestên min tîr tabanın deri û ez wan li ser rûpela notes a telefonê direşînim