Hazal Yalın
Bu hafta seçkimizde tekrar üç yazı var. Birincisinde Nezavisimaya Gazeta Ukrayna’daki “yolsuzluk” soruşturmalarını ele alıyor. O denli anlaşılıyor ki genel kanı, bu soruşturmalar ve baskınların nedeninin yolsuzluğu temizlemek değil (belki de Ukrayna’da bu artık mümkün değil) AB ile görüşmeler öncesinde sahneyi düzeltmek ve Zelenskiy’in popülaritesini artırmak olduğu tarafında.
Vedomosti, hububat muahedesinin işleyişi üzerinde duruyor ve Marine Traffic datalarına dayanarak Boğazlar önünde (Kiev’in sav ettiği gibi) “yüzlerce” değil ancak lakin birkaç düzine Ukrayna gemisinin beklediğini belirtiyor.
Fontanka, bilhassa tatil beldelerini yakından ilgilendiren bir haber yapmış. Bir mühlet evvel Türkiye’nin Rusya vatandaşlarına ikamet vermeyi durdurduğu haberleri çıkmış, daha sonra bunlar dolaylı olarak yalanlanmıştı; Fontanka ise doğruluyor. Değerli bu, çünkü Rusya’da deklase olan orta burjuvazinin en değerli destinasyonu Türkiye’ydi.
‘Kiev’de yolsuzluk baskınları’
Ukrayna ve AB’nin, Kiev’in AB üyeliği yolunda ilerlemesini kıymetlendirmek için toplanan tepesi arifesinde Ukraynalı yetkililer yolsuzluk savları soruşturmalarını ve memurların misyondan alınmasını gündeme getirdiler. Uzmanlara nazaran bunların çok sayıda olması halkın dikkatinin lider Zelenskiy’in takımındaki skandallardan uzaklaşmasını da mümkün kıldı. …
Kiev medyasına nazaran 1 Şubat’ta SBU, Ukrnafta ve Ukrtatnafta’nın da dahil olduğu mali-sınai bir kümenin zirve idaresinin ve fiili sahiplerinin konutlarında bir dizi arama yaptı. Bunlar ortasında ünlü işadamı İgor Kolomoyskiy de var; Kolomoyskiy yerli gazetecilerin datalarına nazaran Zelenskiy’in 2019 seçimlerindeki zaferinde büyük katkıda bulunmuştu. Aramalar eski içişleri bakanı Arsen Avakov ile şu anda yasaklanmış bulunan “Muhalefet Platformu – Hayat İçin” partisinin Yüksek Rada’daki parlamenteri Vadim Stopar’ın konutlarında de yapıldı. Bu sonuncusu eski muhalefet önderi Viktor Medvedçuk’un fonlarını yasallaştırmakla ve gayrimenkullerin satışından gelen parayı devlet güvenliğine ziyan veren hareketlerde kullanmakla suçlanıyor.
SBU lideri Vasiliy Malyuk, kolluk organlarının, Zelenskiy tarafından verilen vazifesi yerine getirmekte ve iç düşmana eş vakitli olarak global bir darbe indirmekte olduklarını belirtti. …
Belki de en çok dikkat çeken, kabinenin çarşamba günü bütün Ukrayna gümrük idaresini vazifeden alması oldu. …
Peki bütün bu soruşturmalar ve vazifeden almalar ne manaya geliyor? Birtakım analistlerin belirttiği üzere, mevcut yetkililerin meydanı muhaliflerinden temizleme gayesini mi yansıtıyor? Yoksa, olan bitende, Ukrayna-AB ortasında 3 Şubat’ta Kiev’de yapılacak olan ve Ukrayna’nın AB’ye girme hazırlığındaki ilerlemesinin ve bu kapsamda yolsuzlukla uğraş probleminin de görüşülmesinin planlandığı tepe arifesinde kendi etkileyici muvaffakiyetlerini ilan etmek için ortalığı toplama teşebbüsü gören başka meslektaşları mı haklı?
Ukrayna Yüksek Rada VI-VII’nci devirler üyesi Spiridlon Lilinkarov, Ukrayna idare organlarında bugün üç kategoride insan bulunduğunu belirtti: Her an çalabilecek olanlar, çalmaya yardım edecek olanlar ve çalınanın taşınmasına yardım edecek olanlar. … (N. Prihodko / Nezavisimaya Gazeta, 2 Şubat)
‘Temmuz-ocak ayları ortasında 18,4 milyon ton Ukrayna hububatı Boğazlardan geçti’
Kiev Rusya’yı, Güney Ukrayna limanlarından zirai eser ihracatı mutabakatı kapsamındaki gemilerin denetim sürecini uzatarak geçişlerini bloke etmekle suçluyor. Ukrayna tarafına nazaran 100’den fazla gemi trafikte bekliyor. Vedomosti’nin açık kaynaklara dayanarak yaptığı hesaba nazaran BM, Ukrayna, Türkiye ve Rusya ortasında yapılan ve Kasım 2022’de uzatılan hububat mutabakatı kapsamında Karadeniz’deki Ukrayna limanlarıyla bağlı en az 20-30 kuru yük gemisi kelam konusu. …
Ukrayna Ziraat Bakanlığı’nın 26 Ocak 2023’teki açıklamasına nazaran ocak ayının başından beri Ukrayna hububatının ihracatı “Rusya’nın mahzurları yüzünden” rekor düzeyde düşerek 2,4 milyon tona indi.
Hububat mutabakatının uzatılmasından evvel ekim ayında Güney Ukrayna limanlarından 4 milyon ton hububat taşındı. Aralık ayında Ukrayna Altyapı Bakanlığı hububat muahedesi kapsamındaki kuru yük gemilerinin Türkiye karasularında bir aydan fazladır geçiş için beklediklerini söyledi. Temmuzdan Ocağa kadar Ukrayna limanlarından kalkan ve 18,4 milyon ton hububat taşıyan 675 kuru yük gemisi Karadeniz boğazlarından geçti. (Ukraynalı ve Batılı resmi değerlendirmelere nazaran hububat muahedesinden evvel 2022 yazında Ukrayna limanlarında 20 milyon tondan fazla hububat birikmişti.)
Marine Traffic bilgilerine nazaran 30 Ocak’ta … İstanbul Boğazı girişinde demir atmış yahut en azından üç gündür kısa hareket halinde 100 gemi bulunuyordu. Fakat Ukrayna ve onun Karadeniz limanlarıyla direkt bağlantılı yalnızca 23 kuru yük gemisi ve dökme yük gemisiyle bir de tanker vardı. Bunların 13’ü Odessa, İlyiçevskiy, Yujnıy yahut İzmail’e kayıtlı. Geri kalanları da bu limanlara gittiğini beyan etmişler. En azından iki gündür bu limanlardan çıkan yahut bu limanlara giden kuru yük ve dökme yük gemilerinin sayısı da 6.
Tuna’nın ağzında da birkaç düzine gemi yığılmış durumda. Ukrayna limanlarıyla direkt alakalı olanlar… en az 10 kuru yük ve dökme yük gemisi. MarineTraffic datalarına bakarak bu gemilerin yükleri hakkında bir değerlendirmede bulunmak mümkün değil. Fakat Odessa, Yujnıy ve İlyiçevsk , 22 Temmuz 2022 İstanbul mutabakatı uyarınca (17 Kasım’da Moskova’nın isteğiyle 120 gün uzatıldı) yalnızca Ukrayna ziraat eserlerinin ihracatında kullanılabilir. … (İ. Lakstıgal, A. Litova / Vedomosti, 30 Ocak)
‘Türkiye’de ikamet almak zorlaştı’
Türkiye’de bir aydan fazladır sertleştirilmiş bir oturma müsaadesi rejimi işliyor. Yetkililer en kolay münasebet olan gayrimenkul kiralanmasına oturma müsaadesi vermeyi durdurdu. Bir müddettir yeni siyaseti yorumlamaya imkân verebilecek resmi bir açıklama yapmaktan yahut rastgele bir yönerge çıkarmaktan kaçınıyorlardı. Lakin artık yeni koşullar ortaya konuldu.
26 Aralık’a kadar altı aylık yahut yıllık oturma müsaadesi almak için çok kolay bir dizi evrak isteniyordu. Bunlar bölgelere nazaran değişiyordu, lakin birden fazla durumda birkaç biyometrik fotoğraf, kira kontratı, sıhhat sigortası, pasaportun fotokopisi, Türkiye’den vergi numarası ve ilgili dairenin kadastro numarası yetiyordu. Kanuna nazaran göç yönetimi çalışanı incelemek için birkaç doküman daha isteyebilirdi, ancak pratikte bununla pek az karşılaşılıyordu.
26 Aralık’tan sonra göç yönetimi yabancılar kanununun 32’inci unsuru uyarınca oturum müsaadesi vermeyi toplu bir biçimde kesti. Bu da Türkiyeli yetkililerin bizde ülkeyi dolaşmak için kâfi niyet görmemesi biçiminde formüle edildi. Üstelik bu, yorumsuz, yeni kuralların yahut değişikliğe temel olabilecek öbür faktörlerin açıklanmadığı bir retten ibaret.
Göç yönetimi çalışanları dilekçe sahibinin aklına gelebilecek her şeye yanıt veriyorlar. Türlü argümanlar vardı. Doğruya en yakın olanı “seçim öncesi” durum üzere görünüyor. Buna nazaran yetkililer, BDT ülkelerinden gelen göçü kısmaya çalışıyorlar, zira 14 Mayıs’taki başkanlık ve parlamento seçimleri öncesinde bu göçler emlak fiyatlarının artmasına neden oldu. Göç siyaseti burada her vakit seçim gündeminde kıymetli bir yer bulur. …
Türkiye’de turistik “ikamet” almak hâlâ mümkün fakat oldukça güç. Evrakların verilmesi sürecine azimle hazırlanmak, reddedilmesine moral olarak hazır olmak ve ne olacağını bilmeden kalmamak için her vakit bir B planını hazır bulundurmak gerekli. (Y. Gerasimov / Fontanka, 2 Şubat)
