Hazal Yalın
Bu haftanın seçkisi, Duvar’da bu seçkileri yapmaya başladığımdan beri en uzunlardan biri olmaya aday. Dört yazıdan birincisi, en nitelikli ve objektif burjuva yayın organı saymak gereken RBK’dan bir çeviri. RBK, TsSR tarafından hazırlanan, Rusya’dan çıkan büyük şirketlerle ilgili bir araştırmayı haberleştirmiş. Bu şirketlerin uğradığı 240 milyar dolara yakın muazzam kayıp, Finlandiya’da GSYH’nın yüzde 2’sini, Britanya’da yüzde 1,3’ünü buluyor.
Komsomolskaya Pravda, A. Şkolnikov ile görüşmüş. Şkolnikov’un değerlendirmeleri daha evvel de en az bir seçkiye bahis olmuştu. Bu sefer Orta Asya’yı mevzu alıyor ve bizde pek bilinmese bile, Rusya’da yaygın olarak tartışılan, Türkiye ve Anglosakson ülkelerinin bu bölgeyi “istila” teşebbüsü olduğunu ileri sürüyor. Yazının yerli okur açısından dikkat alımlı bir öbür yanı, Türki ve Türk ortasındaki ayrımın altını çizmesi. Bu derin fark Rusyalı politolog açısından öylesine aşikâr ki, Türkiye’de tıpkı sayılmakta oluşuna şaşkınlığını gizleyemiyor.
“Yabancı acentası” sayılan Rosbalt’ın, 4 yeni federal ünitenin katılması oylaması öncesi parlamento görüşmelerini haberleştirdiği yazısı, doğal ki, RFKP ve Adil Rusya’nın temsil ettiği sola karşı alaycı bir tını da taşıyor. Okur, bu açıklamalarda iki şeye dikkat etmeli: birincisi, Zyuganov’un kelamlarına de yansıyan, “Rusya’da devletlilik” problemi. Teorik yanıyla benim de birçok sefer üzerinde durduğum bir problem bu. İkincisi ise Adil Rusya başkanı S. Mironov’un “Nazi Ukrayna’sının altyapısını büsbütün yok etme” daveti.
Svobodnaya Pressa, RFKP çatısı altındaki “sol yurtsever güçbirliğine” yakın bir yayın. Svobodnaya Pressa’nın askeri analisti S. İşçenko, Ukrayna’da askeri durumla ilgili dikkat alımlı bilgiler sunuyor. Bunlar ortasında yabancı paralı askerlerin muazzam sayısı, Fransız yabancılar lejyonu ve Leh özel harekât askerlerinin de çatışmalara girmesi üzere bizde bilinmeyen kimi değerli detaylar var. İşçenko ayrıyeten, cephe sınırının çok uzunluğundan yola çıkarak önemli gözlemlerde bulunuyor ve en değerlisi, mevcut askeri okullardan gereğince bölük ve müfreze kumandanları çıkmadığını vurguluyor. Bu yazının kıymetli kısımlarını tamamını almam mümkün değildi; yalnızca temel önermeleriyle yetindim. Lakin özgün başlığının şöyle olduğunu belirtmek gerek: “Bugünkü kısmi seferberlik, yalnızca, Kremlin’in Ukrayna’da cephenin yarılmasını önlemek için mecbur kalınmış çabası”.
‘Rusya’dan ayrılan büyük şirketlerin kaybı 240 milyar dolara yakın’
2022 Eylül başı itibariyle Rusya’da çalışan büyük yabancı şirketlerin yüzde 34’ü faaliyetlerini kısıtladı, yüzde 15’i Rusya’daki şubesini yeni mülk sahibine devrederek ülkeden ayrıldı, yüzde 7’si de işini satmaksızın yerli pazardan büsbütün çıktığını açıkladı. Araştırma sonuçları Stratejik Araştırmalar Merkezi’nin (TsSR) RBK’nın isteğiyle hazırladığı “Yabancı İş Tablosu”nda yayınlandı. Karşılaştırma için: Haziran ayında şu ya da bu yolla Rusya’dan çıkışla ilgili büyük şirketlerin yalnızca yüzde 5’i şu yahut bu formda açıklama yapmıştı.
TsSR’nin sıralamasında Rusya’da 5,7 milyar ruble ve üstü gelir elde eden “büyük” şirketlerin sayısı 600. Bu şirketlerin yaklaşık yüzde 44’ü olağan sistemde çalışmaya devam ediyor. …
En faal biçimde ülkeden çıkan şirketler Finlandiya (Finli şirketlerin yüzde 80’i ayrılmaya karar verdi), Danimarka (yüzde 73) ve Britanya’dan (yüzde 35). Başka ülkelerin iş etrafları ise “daha esnek ve pragmatik”. … Bunlar ortasında öncelikle Avusturya, Japonya ve İsviçre var. Polonyalı iş etraflarının tavrı dikkat alımlı: Bu ülke yetkililerinin sert telaffuzuna karşın Polonyalı şirketlerin çoğunluğu Rusya’da kalmaya devam ediyor. …
Faaliyetlerin kısıtlanması yahut ülkeden çıkışına, yabancı teşkilatların çoğunluğu için hissedilir finansal maliyet eşlik ediyor.
TsSR uzmanlarının değerlendirmesine nazaran “şubat sonundan beri bu şirketler 200 ila 240 milyar dolar kadar ziyana uğradılar; bunun 70 ila 90 milyar doları, Rusya’dan ayrılmaya karar veren iş dünyasının kaybı.
TsSR’nin hesaplamalarına nazaran en büyük ziyanların rakamsal sözleri şöyle: ABD’li büyük şirketler Rusya’da 102 milyar dolardan mahrum kaldılar, Britanyalı şirketlerin eksisi 78, Almanyalı şirketlerin eksisi ise 51 milyar dolar. Lakin GSYH’ya oranlanırsa Rusya’dan çıkış en çok Finlandiya (GSYH’nın yüzde 2’si), İsveç’e (yüzde 1,5), Britanya’ya (yüzde 1,3) ve Danimarka’ya (yüzde 1) tesir etti. … (Y. Vinogradova / RBK, 7 Ekim)
‘Burası Şark, sıçrar dururuz’
Bugün Sivastopol’de yapılan toplantına Rusya Güvenlik Kurulu Sekreteri Nikolay Patruşev, Washington ve Londra’nın hegemonyalarını yitirme dehşetinin yatışmayacağını ve bunların, Rusya ve Çin üzere nükleer güçlerin perimetrisi de dahil yeni çatışmaları kundaklamaya çalıştıklarını söyledi. Patruşev şöyle ekledi: “AB, bu çatışmalarla bütün iktisadi sorunlarını çözmeyi planlıyor; bunlar ortasında 30 trilyon doları aşkın muazzam dış borçları da var.”
Batı’nın yeni bir askeri macerayı kışkırtabileceği en muhtemel bölgelerden biri de Orta Asya. Bu bölgede siyasi bir patlama riskinin ne kadar büyük olduğunu ve buna mahzur olmak için ne yapmak gerektiğini… Jeostrateji sorunları uzmanı Andrey Şkolnikov ile görüştük.
Şkolnikov şöyle diyor:
“Orta Asya’da, Ukrayna’da olduğundan daha büyük bir tehdit görüyorum. Burada onlarca bilyon insan yaşıyor, bunlar fakir ve toplumsal olarak yorgun düşmüş beşerler, yanı başlarında da Afganistan var. Burada eski Sovyet cumhuriyetleriyle olan hududu geçmek ve kundaklamaya başlamak için Uygurlardan, Kazaklardan, Kırgızlardan, Özbeklerden birkaç bir militan, IŞİD radikalleri kâfi. En muhafazakâr iddialara nazaran Orta Asya müslümanları ortasında selefi-vahabilerin oranı yüzde 20’yi aşıyor. Burada toplumsal durum ne kadar ağır, ne kadar gerginse, insanların, onlara nazaran ‘islam savaşçılarının’ sağlayabileceği adalet talebi de o kadar büyük olacak. Buna karşı koymak güç; durum tıpkı, vaktinde birkaç yüz kişinin büyük kentleri ele geçirdiği Suriye’deki duruma evrilebilir. Ancak bu istilanın ardında Anglosaksonlar ve Türkler olacak. Batı, Ukrayna’da bizimle Ukraynalıların eliyle savaşıyor; orada ise bunu hem dışarıdan gelecek hem yerli İslamcıların yardımıyla yapmaya hazırlanıyor. …
Kazakistan uzun yıllar çok vektörlülük mantığı içinde yaşamaya çalıştı. Kaynaklarının, etkinlerinin değerli bir kısmını Anglosaksonlara sattılar ve fiilen içeride hiçbir şeyi denetim altında tutmadılar. … Seçkin içi çelişkiler de çok şiddetli. Burada hem cüzler var hem de güçlenen bir İslami faktör. İktidarda Nazarbayev varken o bunu dengeliyordu. …
Ama çok vektörlülük bugün işlemiyor. Kazakistan coğrafyayı daima unutuyor. Dolaysız komşuları Rusya ve Çin de bugün Astana’ya yönelik birebir kayıkta bulunuyorlar. Bu yılın başında, Türkiye ve Britanya saklı ağ yapılarının ortaya çıkışıyla birlikte neredeyse her şey ateş alacaktı. Lakin bunları KGAÖ yardımıyla temizlemeyi başardılar. Ancak gelişmelere bakılırsa bu yalnızca bir provaydı. Bugün batılılar ve Türkler Orta Asya’da denetimi her yolu kullanarak ele geçirmeye, burayı istikrarsızlaştırmaya çalışıyorlar. Mesela Türkiye’nin bu cumhuriyetlere muhtaçlığı yok; Türkiye burada yalnızca büyük Türk kağanlığının kuruluşunu görüyor. Ankara’ya nazaran Türki ve Türk tıpkı şeyler. … Kazakistan idaresi geçen yıllarda atlatmayı, muahedeyi başardığını, önümüzdeki yıllarda da anlaşacağını düşünüyor. Burası Şark, sıçrar dururuz, herkesle ortak bir lisan buluruz… Artık birkaç sandalyede birden oturulmayacağını anlamıyorlar. … Bence bizde de olayları ayırt edecek net bir anlayış yok. Biz de çeşitli ‘ortaklarla’ muahedeye çalışıyoruz. Artı, ekseriyetle öbürleri hakkında kendi kendimize karar vermeye çalışıyoruz. Rus kültüründe kelam verdiysen, anlaşılan mutabakat yerine getirilmeli. Anglosakson kültüründe tahlil kâğıt üzerinde kesin halde tespit edilmedikçe görüşmelerin hiçbir manası yoktur, her şeyi vaat edebilirsin. NATO’nun genişleme kıssasını hatırlayın. Türki siyasi kültüründe de keskin dönemeçleri her cins uğraşla dönmek karakteristiktir. Klasik örneği, bu politikayı yürüten Erdoğan.” (A. Baranov / Komsomolskaya Pravda, 5 Ekim)
‘Gerekirse yine yaparız, alışkın olmadığımız şey değil’
Parlamento muhalefeti Rusya’nın toprak genişlemesini oybirliğiyle onaylamakla kalmadı, liderin siyasetini ve keza özel askeri operasyonun gayelerini de bütünüyle destekliyor. Duma’da Rusya yurttaşlarını temsil eden herkesin ortak tavrını, “kazanmalıyız, bunun alternatifi yok,” biçiminde anmak mümkün. Lakin bu çok tarihi anda kürsüye çıkan Gennadiy Zyuganov (RFKP), Sergey Mironov (Adil Rusya) ve Aleksey Neçayev (Yeni İnsanlar) bunu, Rusya ordusunun özel askeri operasyonu devam ederken içinde bulunduğu durum ve kısmi seferberlik kararı alındıktan sonra ortaya çıkan sorunlar hakkında konuşmak için de kullanmaya karar verdiler.
Zyuganov şöyle dedi: “Rusya’da devletliliğin, daha doğrusu bir büyük güç oluşun tekrar tesisinde çok kıymetli bir adım attık.” Zyuganov, mevcut durumda bunun kâfi olmadığını ve iktidarın bir dizi son derecek kararlı harekete girişmesi gerektiğini de söyledi; bunlar ortasında yalnızca kademeli gelir vergisi değil “mineral ve hammadde temelinin millileştirilmesi” de olmalı.
RFKP önderi ayrıyeten, zafer için Volgograd’ın ismini yine Stalingrad’a çevirmenin ve Yeltsin Merkezi ile Gorbaçov Vakfı’nın kapatılması gerektiğinden emin. …
Liberal Demokrat Parti önderi Leonid Slutskiy ise kısmi seferberliğe katılma buyruğunu yalnızca gerekli askeri uzmanlığı, muharebe deneyimi ve sıhhati olanların alması gerektiğini söyledi. …
Adil Rusya başkanı Sergey Mironov, “sistemik kusurlar olduğunu ve ferdî sorumluluk olması gerektiğini” söyledi ve Savunma Bakanlığı idaresiyle kapalı bir görüşme önerdi.
Adil Rusya başkanı, emeklilik ıslahatının iptaliyle ilgili klasik davetten diğer, parlamento muhalefetindeki meslektaşlarına nazaran daha militan açıklamalarda bulundu. … Mironov, “Nazi Ukrayna’sının altyapısını büsbütün yok etmeye” çağırdı ve ekledi: “Gerekirse tekrar yaparız, alışkın olmadığımız şey değil.”
Kısmi seferberlik başladıktan sonra herkesin başında ortaya çıkan problemler hakkında da Aleksey Neçayev konuştu. …
Son olarak Birleşik Rusya küme lideri Vladimir Vasilyev kelam aldı. … “Tanrı bizi ordumuza tenkitlerden korusun” diyen Vasilyev, birinci Çeçen savaşını hatırlattı. … (M. Makarov / Rosbalt, 3 Ekim)
‘Yeni seferberlikler yolda’
Bugün Rusya’da tek bir şey konuşuluyor: Yeni bir kısmi seferberlik daha gelecek mi? Sıkıntı önümüzdeki haftalarda ve aylarda yedekteki 300 bin asker ve subayın cepheye gönderilmesiyle mi sonlu kalacak? … Yoksa önümüzdeki aylarda yeni yüz binlerce Rusyalı erkeğe üniforma giydirmek, silahlandırmak, poligonlarda eğitmek ve Ukrayna’ya göndermek mi gerekecek? Hatta çok genç olmayanları, sıhhati yerinde olmayanları bile? …
RF Kara Kuvvetleri İstihbarat Yönetimi eski şefi (2007-2009) Rustem Klupov’a nazaran, “Ukrayna ordusunda yabancı paralı askerlerin oranı yüzde 30; yakında bunların hissesi yüzde 50’yi aşacak.” …
Dahası da var. Muteber haberlere nazaran Ukrayna’ya Fransız yabancı lejyonundan ve Polonya özel harekâtından birlikler girdi bile (üstelik Ukrayna silahlı kuvvetler bünyesine de değil!). …
Ukraynalılara gelince, yalnızca Britanya’daki poligonlarda (bizim Kalibr ve İskenderlerin menzilinin ötesinde) Britanya ordusunun ve Danimarka, Kanada, Hollanda, Finlandiya ve Yeni Zelanda silahlı kuvvetlerinin eğitmenlerinin yönetimi altında 10 bin Ukrayna askeri hazırlık görüyor. …
Son derece ağır bir eğitim programı: 120 gün. Lakin bir dakika; dört koca ay, bu müddette ayıya bile sirkte bisiklete binmesi öğretilir. …
Aşağı üst birebiri Almanya ve Polonya’da da yaşanıyor. Üstelik Kiev ile NATO ortasındaki mutabakat gereği bu iş en azından 2025’e kadar devam edecek. Şayet o vakte kadar Ukrayna’da savaşı kazanan çıkmazsa. …
Hiç tartışmasız, yakın periyotta gittikçe daha çok insanı seferberliğe katmak gerekecek. Zira birinci 300 bin kişi yalnızca cepheyi stabilize etmeye çalışmak ve büsbütün parçalanmasını önlemek için.
Bu noktada elementer aritmetik gerek. Savunma Bakanı Sergey Şoygu’ya nazaran: “Temas çizgisi, cephe çizgisi da denebilir, temas çizgisi bir kilometreden uzun.” …
Uzun kelamın kısası, Rusya ordusunun dünyanın yarısıyla giriştiği bu türlü muazzam bir hengamedeki acil gereksinimler listesi devasa uzunlukta. Bu yüzden dürüst olalım: daima yeni seferberliklerden kaçınamayız. 21 Eylül’de çağrılan yedeklerden öteki daha yarım milyon asker ve subay var. …
Askeri okullarda hazırlanan teğmen, kurmay teğmen ve yüzbaşılar, eski 280 bin kişilik mevcutlarıyla bile Rusya kara kuvvetleri için önemli bir eksik. Neden? Zira bizdeki bütün bu kara birlikleri için bütün Rusya’da yalnızca 6 okul kaldı. …
“Piyade” okulu yalnızca 3 tane: Blagoveşçensk, Moskova ve Novosibirsk. Tank okulu yalnızca Kazan’da. Topçu da o denli (Petersburg Mihaylov Askeri Topçu Akademisi). İstihkam tek, Tyumen’de. Hava savunma uzmanları yalnızca Smolensk’te hazırlanıyor. …
Kısacası, teklifim şu. Şimdi geç olmadan savunma bakanlığı tıpkı Büyük Anavatan Savaşı’nda olduğu üzere bugünden tezi yok bütün ülkede 6 aylık teğmen kursları açmalıdır. Bunlarda yalnızca bir ay teori, gerisi poligonda karın üstü sürünme olmalı. … (S. İşçenko / Svobodnaya Pressa, 5 Ekim)
