DUVAR– Altılı Masa’nın anayasa paketi yargı bağımsızlığı ve kuvvetler ayrılığı konusunda değişiklik teklifleri de içeriyor. Seçimi kazanmaları durumunda Türkiye’nin tüzel alt yapısını belirleyecek olan paket, bir yargıtay başsavcısı, bir ağır ceza hâkimi ve bir istinaf savcısı tarafından değerlendirildi.
Cumhuriyet muharriri Barış Pehlivan’ın sorularını yanıtlayan hukukçular, paketi şöyle kıymetlendirdi:
“BİR YARGITAY SAVCISI:
-Teklifte siyasi partilerin kapatılması, Yargıtay cumhuriyet başsavcısının talebine ve TBMM’nin üye tamsayısının beşte üç çoğunluğunun vereceği müsaadeye bağlanıyor. Bu, güçler ayrılığı prensibine alışılmamıştır. Yargılama yetkisi bağımsız mahkemelerin olmalıdır. Yürütme dava açılıp açılmayacağına karar veremez. Diyelim ki anayasayı açıkça ihlal eden bir siyasi parti (faşist, dinci, ırkçı) iktidara geldi. Başsavcılık da hukuka terslikleri tespit etti. Lakin iktidar partisinin çoğunluk oluşturduğu bir Meclis’te asla kapatma davası açılamaz. Yürütme yargıyı etkisizleştiriyor bu haliyle.
-Teklifte Anayasa Mahkemesi üye sayısı 22’ye çıkarılıyor. Bu düzenleme ile sistem daha da hantal bir yapıya kavuşur. Halbuki 13 üye kâfi olur. Genişletip, dallandırıp budaklandırmaya gerek yok. Üye seçiminde Meclis ve cumhurbaşkanı görevlendiriliyor. Yürütme organının yüksek mahkeme üye seçiminde tesirli olması durumunda, misyona talip olanlar maalesef siyasetçiler ile irtibata geçiyor. Ve seçildikten sonra da siyasetçilere borçlu kalıyorlar. Yüksek mahkemelere seçim yapılırken karma sistemlerin uygulanmasının isabetli olacağı görüşündeyim. Örneğin, Yargıtay kökenli üyelerin seçiminde Yargıtay üyeleri adaylar ortasında seçim yapar ve cumhurbaşkanı en yüksek oyu alan üç aday içinden sonucu belirler. Avukat üye seçimi için yirmi yıllık ve 45 yaş üstü avukatlar ortasından Türkiye Barolar Birliği delegeleri seçim yapabilir.
-HSK’yi ikiye ayırmışlar. Bizde meslekte geçişkenlik var. Hâkimlikten savcılığa yahut savcılıktan hâkimliğe geçişler olabiliyor. Hâkim bağımsızlığı kadar, son cinsel hücum hareketinde savcı bağımsızlığının da kıymetli olduğunu gördük. Savcıların yaptıkları kovuşturma süreçleri, son soruşturmanın temelini oluşturmaktadır. Temel sağlam ise yargılamalar süratli ve tesirli biter. Bu nedenle HSK üyesi seçimleri kıymetlidir. Taslakta düzenlenen her iki konsey üyelik sayısının çok fazla olduğunu düşünüyorum.
BİR AĞIR CEZA HÂKİMİ:
-İstinaf mahkemeleri kaldırılmalıdır. Kesin kararlara imza atan bu mahkemeler kâfi teminata sahip bulunmadığından ve siyasi baskılara açık olduğundan adil yargılama unsuruna alışılmamıştır.
-İstanbul ve Ankara üzere büyük vilayetlerde vazife alma ve kıdem koşulları kesin olarak belirlenmelidir. Kıdemsiz hâkim ve savcıların bilhassa unvanlı misyonlara getirilmesine derhal son verilmelidir.
-Hâkim ve savcı adaylığı imtihanlarında mülakata son verilmelidir. Yandaşların ve liyakatsizlerin alınmasına mani olunmalıdır. Yazılı imtihanda en yüksek puan alandan başlayarak mesleğe alınmalarının önü açılmalıdır.
-Cemaat ve tarikat mensubu olanlar titizlikle incelenmeli, hem mesleğe alınmaları engellenmeli hem de görevdekilerin meslekle ilişiği derhal kesilmelidir. FETÖ örneğinin tekrarına müsaade edilmemelidir.
-Evrensel hukuk, Avrupa İnsan Hakları Mukavelesi, adil yargılanma, tabir özgürlüğü üzere konularda acil ve yaygın bir meslek içi eğitim programı uygulanmalıdır.
-Ayrılan Yargıçlar ve Savcılar Kurulu’nda bakan ya da yardımcısının bulunmaması sağlanmalıdır. Savcılar şurasında bulunsa bile tayin ve terfilerde oy hakkı olmamalıdır.
-Anayasa Mahkemesi üyeliğine seçilmede yüksek yargıda belirli bir kıdem ve misyon mühleti aranmalıdır.
BİR İSTİNAF SAVCISI:
Anayasanın 159 ve 160. hususlarının yeni halini yani Yargıçlar ve Savcılar Kurulu’nun (HSK) yeni yapısına dair anayasa değişikliği taslağını inceledim.
Olumlu tarafları şöyle…
-HSK’nin tıpkı 1980 öncesi üzere ayrılması.
-Hâkimler Kurulu’ndan adalet bakanı ve müsteşarın çıkarılması.
-BAM ve birinci dereceden yargıçların üye olması…
Olumsuz istikametleri şöyle…
-Kuvvetler ayrılığı prensibine ve yargı bağımsızlığına 6’lı masanın da samimi olarak inandığını düşünmüyorum.
-Üyeler ısrarla yasama organına ve yürütme organına seçtirilmeye çalışılıyor. Bu ülkenin gerçekleri neden göz gerisi ediliyor? Milletvekillerinin seçtiği Yargıçlar Şurası üyeleri nasıl bağımsız ve baskıdan uzak vazife yapabilecek?
-Kurullarda avukat ve öğretim vazifelisi bulunmasına şiddetle karşıyım. Nedeni, birincisi bilhassa öğretim üyeleri hiç bilmedikleri bir kurumda çalışıyorlar. İkincisi avukatlar, baroların ve meslektaşlarının tesirinde kalarak hareket ediyorlar. Örneğin avukat kökenli bir üye, İzmir’deki sorunu oranın meslek büyüğü yargıçlara sormak yerine, orada tanıdığı avukatlar ile istişare ediyor. Barolar Birliği’nde hâkim ya da savcı var mı? Şayet yoksa neden HSK’de avukat ve öğretim vazifelisi düşünülüyor?
-6 yıl, seçilmiş bir kurum üyesi için çok uzun bir mühlet… ” (HABER MEKREZİ)
